Gelenek Sayı 45

Mevcut kriz dinamiklerinin yoğunlaşması ve kendilerini giderek daha açık şekillerde göstermesi, krizin varlığı konusundaki tartışmaların hızla aşınmasına yol açtı. Kriz saptamasının öznel yetersizlikleri kapatmanın bir aracı olarak kullanıldığını iddia edenler bile, sözlerine kriz nesnelliğine işaret ederek başlamak zorunda kalıyor.Elbette, sosyalist hareket açısından asıl önem taşıyan, krizin varlığı konusundaki uzlaşmanın çok ötesinde, somut kriz dinamiklerinin tarifi, bu dinamiklerin karşımıza ne tür nesnellikler çıkarabileceğinin öngörüsü ve sosyalist politikanın şekillendirilmesi. Türkiye sosyalist hareketinin bazı olumsuz "gelenek"leri, sosyalistlerin krize nasıl bakılması gerektiğini de unutmalarına yol açtı. Sosyalizmin uluslararası ve yerel birikimini bütünsel bir çerçeve içinde yeniden üretme yeteneğine sahip olamayan ve varoluşuna nesnel bir...

Türkiye ekonomisi, beklenmedik hiç bir boyutu bulunmayan krizine sonunda girdi. Şimdiden "yitirilmiş" olduğu kabul edilen 1994 yılında ekonomiyle ilgili tartışmalar yoğunluğunu kaçınılmaz olarak koruyacak.Kriz tartışmalarının dikkat çeken bir yönünü neredeyse tümüyle finansal kesimdeki hareketler üzerinde durulması oluşturuyor. Artık konuyla uzaktan-yakından ilgili herkesin bildiği gibi, Hazine dış borçlanmaya ağırlık vererek içeriden borçlanmadı; piyasada TL fazlalığı oluşmaya başladı; Moody's kredi notunu düşürdü; memurların maaşlarını alarak döviz büfelerine yüklenmesi ile Hazine'nin borç geri ödemesi yoluyla piyasaya sürdüğü paranın "serseri"leşmesi ve dövize yönelmesi sonucunda döviz krizi patlak verdi; bunun ardından pek doğal olarak faizler yükseltilmek zorunda kaldı; arada borsa endeksi paldır-küldür düştü; devalüasyon geldi...

Şimdi, aslında bu soruya yanıt olarak kısaca ellerinden geleni ardına koymazlar demek mümkün. Daha ciddiye alırsak, bu temel sorunun altında marksizmin kavrayışından varolan ülkenin kavramsallaştırılmasına, ideolojiye, siyasete, altyapıya biçilen rol ve genel olarak sosyalizmden ne anlaşıldığına dair formasyonun toplamı yatar.Zaten, sosyalist hareketteki bütün temel ve meşru ayrımlar bu soruya verilen cevaplardan yola çıkmıştır. Gerçekten mücadele etmekten vazgeçenler dışında, örneğin Kautsky'i dönek yapan adımların zemininde, bolşevilerinkinden farklılaşan bir kapitalizm kavrayışını bulabiliriz. Elbette, belli bir yol ayrımında, farklı kavramsallaştırmalar mücadeleden vazgeçmenin bahanesi de olabilir. Ama bu içice geçmiş bir süreçtir, kolaycılığa kaçmadan farklılaşan yönlerin nesnelliğini de anlamak lazım.Özellikle, Avrupa komünizmi diye adlandırılan...