Gelenek Sayı 46

SİP SİYASİ BÜRO ÜYESİ MURAT SALMANER

SİP SİYASİ BÜRO ÜYESİ HALİL HACIALİOĞLU

Bundan önceki iki sayıda, Türkiye ekonomisinin 1980 sonrasını ve 1994 yılında girilen krizin çeşitli boyutlarını ele almaya çalıştık. Ancak, ekonomik krizin kendi başına ele alınmasının, Türkiye kapitalizminin içinde bulunduğu krizin boyutlarını kavramak açısından yeterli bir temel oluşturmaktan uzak olduğunu kabul etmek gerekiyor. Nitekim, aynı sayılardaki ilgili diğer yazılar ağırlıklı olarak krizin siyasal boyutları üzerinde yoğunlaştı.Bu durum, kapitalizmin çelişkilerinin zayıf halkalarda siyasal ve ideolojik düzeylerde birikiminden kaynaklanıyor. Altyapıdaki çelişkiler, bu düzeylere bire bir yansımıyor. Türkiye'de de, düzenin siyasal açmazları, ekonomik krizin patlak vermesinden önce belirginlik kazandı. Ekonomik kriz, daha çok siyasal düzeydeki çelişkilerin önünün daha fazla açılmasını, burjuvazinin yönetememe sorununun derinleşmesini...

Türkiye insanı, son aylarda kriz sözüyle yatıp kriz sözüyle kalkıyor. Sözcükler çok tekrarlandıklarında anlamlarını yitirirler. Buna bir de, krizi burjuva iktisadının kavramlarıyla tartışmayı ekleyin, ortaya anlamsızlaşmış ve yanlış bir tahliller yığını çıkma tehlikesi artıyor.Aslında kriz dönemleri, bir bulanıklıktan çok, netleşme ve ayrışmalarla tanımlanması gereken dönemlerdir. Sınıfsal misyonunu iktidar perspektifiyle bütünleyebilen sosyalistler açısından kriz en çok bu yönüyle anlam taşır. Netleşme sadece sınıfsal çelişkilerin üzerleri örtülemeyecek biçimde su yüzüne çıkmasıyla değil siyasal öznenin politikalarının devrimcileşmesi (ya da bazıları için revizyonist bir nitelik kazanması) olarak da kendisini gösterir. Bu son noktaya tekrar döneceğim.Devrimci özne, kriz anında kısa dönemde iki temel görev üstlenir:...

12 Eylül'den bu yana, sınıf mücadelelerinin sosyalistleri bugünkü netlikte davet ettiği herhangi bir dönemden geçmedik. Üstelik, bu davet, icabet etmememiz halinde türünün son örneği olmaya da adaydır.Son onbeş yılda, sosyalizmin prestiji, solun güncel etkinliğini aşan bir parametre olmaktan giderek uzaklaşmıştır. Gerek solun 1980 iflası ve sonrasındaki zayıflığı, gerekse reel sosyalizmin çözülüşü, sosyalizmin reel bir almaşığı temsil etmekten uzaklaştığı yönündeki burjuva ideolojik propagandanın ciddi bir zemin bulmasını sağlamıştır. Sınıf mücadeleleri içinde müdahil bir konuma ulaşmamamız halinde, sosyalizm söz konusu propaganda karşısında tümüyle silahsız kalacak, Türkiye'nin gündeminden uzunca bir süre için düşebilecektir. İddialılığını temel olarak sınıfın harekete geçtiği konjonktürlerin devrimci potansiyeline dayandıran...

Sosyalistler arasında, "Ne yapılmalı" sorusu iki özel konjonktürde daha sık sorulur ve bu soruya verilecek açık yanıtlar özel bir önem taşır. İlki, "yenilgi"lerin hemen ardından, diğeri ise mücadelenin boyutlandığı nesnelliklerde. "Yenilgi" rüzgarlarının esmeye başladığı anlardan itibaren yapılmış hatalar ortaya konmaya çalışılır ve yeniden o hatalara düşmemek için neler yapılması gerektiği tartışılır. İşte böylesi dönemlerde çoğu zaman, "işe sıfırdan başlama" eğilimi öne çıkar. Toplumsal ve sınıfsal çatışmaların yoğunlaşmaya yüz tuttuğu dönemlerde ise, sosyalistler, bu kez, sürece hazırlıksız girmeme kaygısı ile hareket eder. Akan süreci kaçırmamak, gerisinde kalmamak telaşı, hemen "birşeyler yapılması psikolojisi"ni öne çıkarır."Ne yapılmalı" sorusunun, geçilen kriz nesnelliğinde yine sıkça...

Türkiye, Cumhuriyetin kuruluşundan beri görülen en büyük krizin içinde, hatta bir bakıma başlangıcındadır. Sömürülen sınıfların gözü aydın...Tespit bize ait değil; burjuvazinin kendisinindir. Göz aydın bizim... Bu "göz aydın" hiç de, bir katastroftan medet uman sota devrimcisinin sevinç çığlığı değil. Ne de, krizin bütün yükünü omuzlarında hisseden işçilerin akın akın sosyalistlerin yanına koşacağını bekleyen bir naifliğin sonucu. Açıklayalım...Sosyalist ülkeler topluluğu, kapitalist sistemin dünya çapında giderek derinleşen bir krizi yaşadığı zamanda çöktü. Nedenlerini tartışmak bu yazının konusu değil. Ama en önemli sonuçlarından biri, dünya ölçeğinde burjuvaların bir derin nefes alması oldu. Kapitalist sistemin bu seferki krizinde işçiler yöneten sınıf olmaya aday bir...

Türkiye solunda ne değişti, ne değişmedi konulu bir tartışma, kuşkusuz çok değişik biçimlerde ve çok farklı alt-başlıklarla yürütülebilir. Bu biçim ve alt-başlıkları belirleyecek olan ise, kuşkusuz tartışmacının "derdi" olacaktır. Hiç derdiniz yoksa, hiç bir şey değişmemiş de olabilir.Derdiniz, örneğin dar anlamda "toparlanma" ise, az şey değişmiş demektir. Bu durumda, değişenlerden çok değişmeyenlerle ilgilenmeniz çok da ters olmayacaktır. Eski "ana akımlar"ın yaptığı da aşağı yukarı budur. Yüzlerini fazlasıyla eski popülasyonlarına dönmüş, atıl kapasitelerini harekete geçirmeye çalışmaktadırlar. Harekete geçirilmeye çalışılan atıl kapasiteyi en iyi anlatan terim, "kovuktaki adam" olacaktır.Yer yer haksızlık yapmak pahasına, kovuktaki adam terimini biraz açmakta fayda var. Kovuktaki adam,...

Türkiye'de insanların politikaya uzaklığından söz ediliyor. Son yıllarda burjuvazi bile halkın politikaya uzaklığından yakınmaya başladı. Burjuvazi, yaşanan depolitizasyon sonucunda kendi partilerine toplumun en yeteneksiz kişilerinin rağbet etmesi ve her zaman istediği şartlarda meydanları dolduramamasından yakınıyor. Bu yakınmalarında haksız sayılmaz. Ama önümüzdeki dönemde burjuvazinin depolitizasyondan yakınmak yerine işçi sınıfını fabrikalara ve bürolara hapsetmeye çalışacağını söylemek de kehanet sayılmamalı. Daha şimdiden 1 Mayıs günü sokağa çıkmayı fantezi olarak gördüğünü söylemekten çekinmeyen işadamları var. Bu durumda burjuvazinin mevcutlardan daha yetenekli siyasetçi arayışı da bir fantezi olarak kalacak...Önümüzdeki dönemin öne çıkan özellikleri nedeniyle burjuvazi, Güreş, Çiller ve medyanın sıkı kontrolündeki çapulcu eylemleri dışında, kitleleri...

Türkiye burjuvazisinin gözbebeği, ABD destekli devlet sendikası Türk-İş karşısında, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nun hangi dinamiklere basarak, hangi ilkeler ve örgütlenme temelinde işçi sınıfı içerisinde yer aldığı oldukça büyük bir önem taşıyor. Kapsadığı işçi sayısı itibarı ile Türk-İş'in gerisinde kalsa bile sendikal ve siyasal etki alanını Türk-İş'e rağmen büyütebilen DİSK'in öyküsünde 15-16 Haziran, 12 Mart, 12 Eylül gibi önemli dönemeçler var. Türkiye sosyalist hareketi için oldukça öğretici dönemeçler...Bu dönemeçler ve DİSK'in bundan sonra bir geleceği varsa bu geleceğin nerede olacağına ilişkin kimi saptamalar çalışmanın konusunu oluştuyor.TÜRK-İŞ VE İŞÇİ HAREKETİDİSK, Türkiye'de sendikal bir ayrışmanın sonucu olarak Türk- İş'ten kopan sendikaların attığı adımlarla...