Gelenek Sayı 103

Honduras darbesi: Obama masum mu? Michael Parenti Başkan Obama Honduras’ta gelişen olaylar konusunda, özellikle de Honduras ordusunun demokratik yollarla seçilmiş Başkan Manuel Zelaya’nın hükümetten uzaklaştırılması ve yurtdışına sürgün edilmesi ile sonuçlanan darbesi ile ilgili olarak masum mu? Obama darbeyi kınadı ve demokrasi kurallarına saygı gösterilmesini talep etti. Yine de kaygı verici bazı sorular ortada duruyor. Öncelikle, darbede aktif görev alan Honduras ordusunda görevli bütün yüksek rütbeli subaylar Pentagon’un Amerikalar Okulu’ndan (pek çoğumuz bu okulu “Katiller Okulu” adıyla tanıyoruz) mezun. Honduras ordusu ABD ulusal güvenlik yapısı tarafından eğitildi, onun danışmanlığı altında çalıştı, onun tarafından teçhizatlandırıldı, finanse edildi ve onun doktriniyle aşılandı....

Giovanni Arrighi Adam Smith Pekin’de 21. Yüzyılın Soykütüğü İngilizce’den Çeviren: İbrahim Yıldız Yordam Kitap, İstanbul, Ocak 2009, 416 sayfa Giovanni Arrighi, Türkçe’ye kazandırılan son kitabı Adam Smith Pekin’de 21. Yüzyılın Soykütüğü’nde ABD’nin dünya hakimi olma rolünde yaşanan aşınmanın nedenlerini ve sonuçlarını geliştirdiği kuram aracılığıyla araştırmaktadır. Yazara göre ABD’nin gerilemesi belli dünya-tarihsel koşullar altında Çin merkezli Doğu Asya sisteminin daha öne çıkarak, Adam Smith’in ulusların zenginleşmesinin bir uluslararası güç dengesine varacağını savlayan kuramını gerçek kılabilir. Arrighi’nin tarihsel analizinde merkezi konumu hegemonya kavramı tutmaktadır. Yazarın, Gramsci’den devralıp dünya-tarihsel koşulları gözönünde bulundurarak geliştirdiği bu kavram, “ sistemin hakim gruplarının üçüncü taraflar ya da...

Dostlarla Mektuplaşmalar Stefan Zweig Çeviren: Ahmet Arpad Yordam Kitap, İstanbul, Mayıs 2009 368 sayfa Yıl 1942, Avrupa Nazi botları altında ezilirken, Naziler tarafından kitapları yakılan, Gestapo tarafından evi aranan ve baskı görüp ülkesi Avusturya’yı terk etmek zorunda kalan ve artık Avrupa’nın ve kendi eski dünyasının var olmayacağını düşünen Stefan Zweig, Brezilya’da karısıyla birlikte intihar etti. Hayatına son vermeden önce kaleme aldığı son eserinde Avrupa kültürünün ve kendi eski dünyasının yok oluşunu işlemişti.Zweig, Stefan, 1941 (Türkçede ise Can yayınları tarafından ismiyle Ayça Sabuncuoğlu tarafından çevrilmiş, 1997, 2009) Bir savaş karşıtı olan Stefan Zweig’ın hayatının iki dönüm noktasının birinci ve ikinci savaş...

Richard Middleton “popüler“Popüler” kelimesinin halkı işaret eden bir anlamı da vardır. müzik nedir ?” sorusunun karmaşıklığı karşısında halk şarkısına dair efsanevi tanımın cazibesine kapılma eğiliminden sözeder: “tüm şarkılar halk şarkısıdır; bunları bir atın söylediğini hiç duymadım”. Bu tanımın ima ettiği şey bütün müziklerin de benzer biçimde popüler müzik olduğudur. Middleton popüler müziği, Brier’den aktardığı dört farklı tanım kategorisi üzerinden sırasıyla yetersizliklerini göstererek tartışırMiddleton, R., Studying Popular Music, Reprint, Open Univeresity Press, Philedelphia, 1997, p. 4: 1.Normatif tanımlar: Popüler müzik bayağı bir müzik türüdür. 2.Olumsuz tanımlar: Popüler müzik diğer müzik türlerinden (genellikle “halk” ya da “sanat” müziği”) başka bir müziktir. 3.Toplumbilimsel...

“Hamaney, televizyonda yer alan bir vaazı esnasında, İmam Ali’nin başarılı bir çiftlik sahibi olduğu ve dışarıda İslam için savaşmadığı anlarda, evde kalarak özenli bir biçimde mülkünü çekip çevirdiği hakkında halkı bilgilendiriyor. Iman Ali’nin dış görünüşüne önem verdiğini ve ibadet ederken en iyi kıyafetlerini giydiğini de ekliyor. İmam Ali, eskiden mustazafın bir parçasıyken bir çiftlik sahibine dönüşüyor”Abrahamian, Ervand, A History of Modern Iran, Cambridge University Press, Londra, 2008, s.183. İran İslam Devrimi’nin ardından Humeyni’den dini liderliği devralan Hamaney, “ekonomide liberalleşmeye” karşı toplumdaki olası “dini” tıkaçları bu şekilde tahkim ediyor. İslamcı devlet modern bir fenomen. Oysa İslam ile siyaset arasındaki ilişki asırlar...

3 Haziran: Honduras’ta iki günlük OAS zirvesi düzenlendi. Zirvede, ABD’nin 50 senelik muhalefetine rağmen Küba’nın tekrar üyeliğe kabul edilmesi kararı alınması, Latin Amerika’da değişen dengelerin açık bir göstergesi olarak yorumlandı. 4 Haziran: ABD Başkanı Barack Obama, Mısır’ın başkenti Kahire’de İslam dünyasına yönelik bir konuşma yaptı. İçerikte değil, fakat üslupta Müslümanlara hoş görünmeyi amaçlayan konuşmada Obama, ABD politikalarıyla işbirliği yapma çağrısında bulundu. ABD Dışişleri Bakanlığı’nda çalışan, 72 yaşındaki Walter Kendall Myers ve eşi, Küba ajanı oldukları iddiasıyla tutuklandılar. 5 Haziran: Küba, OAS’ın kararına rağmen kuruluşundan beri ABD’nin elinde bir silah olmuş bu örgüte katılmayacağını açıkladı. ABD eski başkanı George Bush’un, 1999...

ABD seçim sonuçlarının belli olduğu, ancak Barack Obama’nın henüz koltuğu devaralmadığı 2008 yılı sonunda, Büyük Ortadoğu Projesi’yle (BOP) ilgili peşpeşe yapılan iki açıklama Türkiye gündeminde yer buldu. Bunlardan ilki, Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı (CIA) eski Türkiye Masası Şefi Graham Fuller’in yaptığı “BOP felakete dönüştü” açıklamasıydı. “Ilımlı İslam” tabirinin mucidi olarak da bilinen Fuller, Bush döneminde Türkiye ve ABD çıkarlarının çatıştığını söylüyor; Türkiye’nin bu dönemde ABD planlarına dâhil olmayarak “idam fermanını imzalamaktan kurtulduğunu” vurguluyordu. Fuller, bekleneceği gibi Obama döneminde ABD’nin Ortadoğu siyasetinin önemli ölçüde değişeceğini vurguluyor, “Bence Türkiye için, kendisini, İran, Suriye, Rusya ve Filistin konularında çok zorlamayacağını tahmin ettiğim bir...

10 Haziran: Türkiye ile Irak silahlı kuvvetleri arasında askeri alanda eğitim, teknik ve bilimsel işbirliği yapılmasına dair mutabakat muhtırası iki ülkenin askeri yetkilileri tarafından imzalandı. Genelkurmay Başkanlığının internet sitesinde yayımlanan açıklamada Türkiye ve Irak arasında mutabakat muhtırasına dair çalışmaların bir yılı aşkın süredir devam ettiği belirtildi. 11–12 Haziran: Brüksel’de yapılan NATO Savunma Bakanları toplantısında, işgal altındaki Afganistan’da görev yapacak radar donanımlı AWACS uçaklarının Konya’da bulunan askeri hava üssünden yararlanmalarına karar verildi. 18-19 Haziran: Avrupa Birliği Konseyi’nin Brüksel’de gerçekleşen zirvesinde Avrupalı liderler yasadışı göçmenlerle ilgili topu Türkiye’ye attı. AB yetkilileri Türkiye ve Libya’nın kaçak göçmenlerin geri alınmasıyla ilgili anlaşmayı imzalamasını talep...

Bizim topraklarımızda, Aydınlanma’nın geçmişine dair çok fazla yanılsamanın olmaması gerektiğini iddia etmek durumundayız. Bu yalnızca, Aydınlanma’nın Avrupa’daki gibi olmadığı anlamında değil; aynı zamanda topraklarımıza girişi, hatta taşıyıcı unsurları bağlamında da böyledir. Üç kıtaya yayıldıktan sonra daraldıkça daralan ve en sonunda, bir paylaşım savaşının neredeyse merkezi coğrafyası haline gelen Osmanlı ülkesinin Aydınlanma grafiği, sınıfsal konumlanışlarla sakatlanmakla beraber, “kurtarıcılık” misyonunu kendisini taşıyan aydınlara görev olarak devretmesi neticesinde, öyle ya da böyle yükselen bir grafik çizmiştir denilebilir. Hele hele, sınıfını bulduktan sonra… Gerçekten yabana atılmaması gerek: Kendi tarihsel geleneği icabı teorik ve felsefi bir arkaplandan yoksun, bunun için siyasete fazlaca teşne Osmanlı-Türk aydını...

Bundan dokuz sene önce Aydemir Güler’in “Yollar nasıl çakışır? Türkiye solu ve Kürt dinamiği” makalesi Gelenek’te yayımlanmıştı.Giritli, Aydın (Aydemir Güler), “Yollar nasıl çakışır? Türkiye solu ve Kürt dinamiği.”, Gelenek, sayı: 62, 2000, s. 19-40.Bir yıl sonra genişletilmiş hali “Yolları Birleştirmek, Sosyalist Devrim ve Ulusal Sorun” adı ile kitap olarak yayımlandı. Güler, Aydemir, Yolları Birleştirmek Sosyalist Devrim ve Ulusal Sorun, 2001, Gelenek Yayınları,  İstanbul. Bu makale ve bu kitap, bütün cesareti, bilimsel çözümleme yeteneği, aydınlığı ve kuvvetli çağrısı ile masa üzerinde duruyor. Aydemir; “Kürt sorununun” düzene ait olduğunu, bizim içinse bu coğrafyada sosyalist devrimin bileşenlerinden biri olabilecek bir dinamik olarak alınması...