Gelenek Sayı 16

Adalet Ağaoğlu'nun son romanı "Hayır" diğer romanlarından "Ölmeye Yatmak" ve "Bir Düğün Gecesi" ile birlikte "nehir roman" bütünlüğüne kavuşuyor. Yazar romanın sonlarına doğru "Bu çalışma... Bir sanatçının, geçmişinde yalnızca hayata bağlılığı, coşku ve direnişi terennüm etmiş bir sanatçının intihar tasarımı üzeri(nde)" (s. 309) temellendiğini vurguluyor. Ve devam ediyor: "Romanı kurmak, en ince ayrıntılarına dek tasarlanmış bir dünya ile yola çıkmak demek. Bu ayrıntıları ise, ancak bağlı bulunduğumuz, içinde yaşadığımız hayattan derleyebili(riz)" diyor. Ortaya çıkan ürünü ele alıp değerlendirirken beni asıl ilgilendiren ise, yazarın kafasında tasarlamış olduğu dünyadan çok, gerçek hayattan derleyebildikleri ve gerçek hayatla ne ölçüde izdüşebildiği, oluyor. Bu konuda...

Bugüne dek Türkiye sosyalist hareketinin geçmişi üzerinde çok şey yazılıp söylendi. Türkiye sosyalist hareketinin doğuşundan ve özellikle 1960 öncesi geçmişinden kaynaklanan güdüklükler üzerinde duruldu. Burada bunlardan uzun uzadıya söz etmeyeceğiz. Yalnızca 1922 yılına ait bir değerlendirmeyi Radek'in ağzından aktarmakla yetineceğiz: "T.K. Partisi proleter bir parti değildir. Bu parti çıkarlarını savunmak amacıyla köylülüğün güçlerini ve geçmişle bağlarını koparmış aydınları etrafında toplamaya çalışan bir partidir..."Komintern belgeleri Kaynak yay. s. 45 Örgütsel doğumundan yaklaşık 40 yıl sonra Türkiye sosyalist hareketinin 61-71 döneminde yeni bir canlanma yaşadığını bugün herkes kabul ediyor. Ortada gerçek anlamda güçlü ve tutarlı bir siyasal önderlik bulunmamasına karşın genel olarak...