Gelenek Sayı 46

Türkiye insanı, son aylarda kriz sözüyle yatıp kriz sözüyle kalkıyor. Sözcükler çok tekrarlandıklarında anlamlarını yitirirler. Buna bir de, krizi burjuva iktisadının kavramlarıyla tartışmayı ekleyin, ortaya anlamsızlaşmış ve yanlış bir tahliller yığını çıkma tehlikesi artıyor.Aslında kriz dönemleri, bir bulanıklıktan çok, netleşme ve ayrışmalarla tanımlanması gereken dönemlerdir. Sınıfsal misyonunu iktidar perspektifiyle bütünleyebilen sosyalistler açısından kriz en çok bu yönüyle anlam taşır. Netleşme sadece sınıfsal çelişkilerin üzerleri örtülemeyecek biçimde su yüzüne çıkmasıyla değil siyasal öznenin politikalarının devrimcileşmesi (ya da bazıları için revizyonist bir nitelik kazanması) olarak da kendisini gösterir. Bu son noktaya tekrar döneceğim.Devrimci özne, kriz anında kısa dönemde iki temel görev üstlenir:...

12 Eylül'den bu yana, sınıf mücadelelerinin sosyalistleri bugünkü netlikte davet ettiği herhangi bir dönemden geçmedik. Üstelik, bu davet, icabet etmememiz halinde türünün son örneği olmaya da adaydır.Son onbeş yılda, sosyalizmin prestiji, solun güncel etkinliğini aşan bir parametre olmaktan giderek uzaklaşmıştır. Gerek solun 1980 iflası ve sonrasındaki zayıflığı, gerekse reel sosyalizmin çözülüşü, sosyalizmin reel bir almaşığı temsil etmekten uzaklaştığı yönündeki burjuva ideolojik propagandanın ciddi bir zemin bulmasını sağlamıştır. Sınıf mücadeleleri içinde müdahil bir konuma ulaşmamamız halinde, sosyalizm söz konusu propaganda karşısında tümüyle silahsız kalacak, Türkiye'nin gündeminden uzunca bir süre için düşebilecektir. İddialılığını temel olarak sınıfın harekete geçtiği konjonktürlerin devrimci potansiyeline dayandıran...

Sosyalistler arasında, "Ne yapılmalı" sorusu iki özel konjonktürde daha sık sorulur ve bu soruya verilecek açık yanıtlar özel bir önem taşır. İlki, "yenilgi"lerin hemen ardından, diğeri ise mücadelenin boyutlandığı nesnelliklerde. "Yenilgi" rüzgarlarının esmeye başladığı anlardan itibaren yapılmış hatalar ortaya konmaya çalışılır ve yeniden o hatalara düşmemek için neler yapılması gerektiği tartışılır. İşte böylesi dönemlerde çoğu zaman, "işe sıfırdan başlama" eğilimi öne çıkar. Toplumsal ve sınıfsal çatışmaların yoğunlaşmaya yüz tuttuğu dönemlerde ise, sosyalistler, bu kez, sürece hazırlıksız girmeme kaygısı ile hareket eder. Akan süreci kaçırmamak, gerisinde kalmamak telaşı, hemen "birşeyler yapılması psikolojisi"ni öne çıkarır."Ne yapılmalı" sorusunun, geçilen kriz nesnelliğinde yine sıkça...

Türkiye, Cumhuriyetin kuruluşundan beri görülen en büyük krizin içinde, hatta bir bakıma başlangıcındadır. Sömürülen sınıfların gözü aydın...Tespit bize ait değil; burjuvazinin kendisinindir. Göz aydın bizim... Bu "göz aydın" hiç de, bir katastroftan medet uman sota devrimcisinin sevinç çığlığı değil. Ne de, krizin bütün yükünü omuzlarında hisseden işçilerin akın akın sosyalistlerin yanına koşacağını bekleyen bir naifliğin sonucu. Açıklayalım...Sosyalist ülkeler topluluğu, kapitalist sistemin dünya çapında giderek derinleşen bir krizi yaşadığı zamanda çöktü. Nedenlerini tartışmak bu yazının konusu değil. Ama en önemli sonuçlarından biri, dünya ölçeğinde burjuvaların bir derin nefes alması oldu. Kapitalist sistemin bu seferki krizinde işçiler yöneten sınıf olmaya aday bir...

Türkiye solunda ne değişti, ne değişmedi konulu bir tartışma, kuşkusuz çok değişik biçimlerde ve çok farklı alt-başlıklarla yürütülebilir. Bu biçim ve alt-başlıkları belirleyecek olan ise, kuşkusuz tartışmacının "derdi" olacaktır. Hiç derdiniz yoksa, hiç bir şey değişmemiş de olabilir.Derdiniz, örneğin dar anlamda "toparlanma" ise, az şey değişmiş demektir. Bu durumda, değişenlerden çok değişmeyenlerle ilgilenmeniz çok da ters olmayacaktır. Eski "ana akımlar"ın yaptığı da aşağı yukarı budur. Yüzlerini fazlasıyla eski popülasyonlarına dönmüş, atıl kapasitelerini harekete geçirmeye çalışmaktadırlar. Harekete geçirilmeye çalışılan atıl kapasiteyi en iyi anlatan terim, "kovuktaki adam" olacaktır.Yer yer haksızlık yapmak pahasına, kovuktaki adam terimini biraz açmakta fayda var. Kovuktaki adam,...