Gelenek Sayı 77

Emperyalizm ve savaş kavramlarının birbirlerinden ayrı düşünülemeyeceği, geçtiğimiz yüzyılın başında netlik kazanmıştı. Aradan geçen süre içinde, emperyalist-kapitalist sisteme son vermeden de savaşsız bir dünyaya ulaşılabileceğini (hatta ulaşıldığını) savunanlar oldu. Özellikle reel sosyalizmin çözülüşünden sonra, kapitalizmin nitelik değiştirdiği iddiaları daha bir yüksek sesle dile getirilmeye başladı. Ama “Soğuk Savaş”ın sona ermesinin üzerinden daha iki on yıl bile geçmemiş olmasına karşın, emperyalist-kapitalist sistemin savaşsız yapamadığı ve yapamayacağı defalarca kanıtlandı. Emperyalizm, 21. yüzyılın başında da insanlığa yönelik en büyük tehdit olmayı sürdürüyor.Geçtiğimiz yüzyılın başında netlik kazanan, yalnızca emperyalist-kapitalist sistemin savaşsız yapamayacağı değildi. 20. yüzyılın başında saptananlar arasında, emperyalist saldırganlığın artışı ile emperyalist-kapitalist sistemin...

Türkiye solunun yakın geçmişinde iç içe giren kimi yönelimler ayırt edebiliriz. Bu yönelimlerin alt evrelere damga vuracak etkinliğe kavuştuğunu ise söyleyemiyoruz. Damga vuracak etkinlik derken sol içi perspektif tartışmalarını değil, toplumsal ölçeği kastediyorum. Bu durumda böylesi bir niteliğe kavuşan en önemli sol damarın Kürt hareketi olduğu saptanmalıdır.Tabiatı gereği Kürt hareketi Türkiye solunun haritasının tamamını dolduramazdı. Ancak bir yandan Kürt hareketinin solun üzerine kalın bir gölge düşürdüğü, diğer yandan da Kürt hareketine bakış açıları farklı olan tüm sol kesimlerin, en azından bu hareketi başlıca değişkenlerden biri olarak gündemlerine aldıkları açıktır. Bu saptama, Kürt sorununun çözümünü liberal demokrasi projesinin ana halkası mertebesine...

"Fakat iki Devlet üçüncü bir Devlete karşı gerçekten savaşa girseler bile, ikisi ortak düşmanın imha edilmesi veya kimin tarafından imha edileceği konusunda aynı şeyi düşünmezler. Mesele çoğu kez bir ticari alışveriş gibi halledilir. Her iki taraf teşebbüse 30 bin veya 40 bin asker tutarında bir hisse ile katılır, bunun miktarını maruz kaldığı tehlikeye veya umduğu avantajlara göre saptar ve yatırımından fazlasını kaybetmeye istekli değilmiş gibi hareket eder.”CLAUSEWITZ, Savaş Üzerine, çev: Şiar Yalçın, Spartaküs Yay., 1997, s. 308. “Savaş”la ilgili okuduğum hemen her yazıya bir yerinden bulaştırıldığı için Clausewitz’den kendi çalışmalarımda hep uzak durmaya gayret etmişimdir. Ancak bu sefer olmadı, notlarımın...

Emperyalizm ve savaş ile ilgili panel, seminer ya da söyleşilerde ısrarla gelen bir soru var: Emperyalist ülkeler arasında yeni bir savaşın patlak vermesi olası mı?Hayır, derseniz, emperyalistler arasındaki çelişkilerin zayıfladığı ve sarsılması hiç kolay olmayan bir egemenlik sisteminin kurulduğu tezini desteklemiş olursunuz. Dahası, “Emperyalizmin militarist yanının zayıfladığını söyleyebilir miyiz?” ya da “Emperyalistler arası paylaşım mücadelesi önemini yitirmiş midir?” türünden yeni sorularla karşılaşırsınız.Evet, derseniz, “ne zaman” sorusuyla karşılaşacağınız kesindir. Kısa vadede çıkabileceğini iddia edemeyeceğinize göre, “orta ya da uzun vadede” türü bir yanıt vermek zorundasınız. Bu durumda da, kısa ya da orta vade için, “hayır” yanıtının sonuçları geçerli olacaktır...Kuşkusuz, bu son...

Sosyalist Kore (Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti - KDHC), ABD Başkanı George Bush’un 2002 yılı Ocak ayında yaptığı “Birliğin Durumu” konuşmasında “şer ekseni” ülkelerden biri olarak tarif edildiğinden bu yana, Bush yönetiminin bölgeye yönelik yeni macera arayışları konusunda “samimi” olma olasılığından kaygı duyuyordu. (Oğul) Bush, iktidara geldiği 2001 Ocağı’ndan itibaren, KDHC’ye yönelik politikada bir “sertleşme” başlatacağı mesajını zaten vermişti. Ancak Washington’un “haydut devletler” listesinde bulunan KDHC’nin bir de “şer ekseni”ne dahil edilmesi, yeni bir aşamaya işaret ediyordu. Bu tehdidin ardından taraflar karşılıklı olarak birbirlerinin niyetlerini test edecek adımlar attılar. Sonbahar aylarında, ABD’nin tehditlerine karşı direnmenin kendisine bir fayda sağlamayacağını anlayan ve...

ABD’NİN SAVAŞ SUÇLARI VE

EMPERYALİST YAYILMACILIĞIN BİR ARACI OLARAK

KAFKASLAR’DA VE ORTA ASYA’DA

Bu yılın Mart ayı geldiğinde, içinde bol miktarda “kadın” sözcüğü bulunan bir yazı yazmak konusunda herhangi bir sıkıntıyla karşılaşmadık. Gerçi Gelenek’in mart aylarında “kadın sorunu” hakkında yazmak ya da başka aylarda yazmamak gibi bir “gelenek”i bulunmuyor; ama ayşe düzkanKüçük harfli kullanım, yalnızca, ayşe düzkan’ın (“feminen” olup olmadığını kavrayamadığımız) kendi tercihleriyle ilgilidir. ve arkadaşları sağ olsunlar bize en azından bu yılki Mart-Nisan sayımızda meseleyi atlamama fırsatını vermiş oldular.Postexpress dergisinin 18 Aralık-15 Ocak 2002 tarihli 2002’ye 12. sayısında, “Feministler Türkiye Komünist Partisi’ne niye üye olamaz?” tartışma bandı altında, “Papazın çelişkisi” başlıklı ve ayşe düzkan imzalı bir yazı yayımlandı. Yine TKP’yi hedef...

Türkiye Komünist Partisi Merkez Komitesi’nin8 Mart günü gerçekleşen toplantısından sonrakamuoyuna açıklanan değerlendirme1. Türkiye’nin savaş pazarlığıTürkiye’nin ABD ile yürüttüğü pazarlıkların sınırları yapısal anlamda bellidir. Bu konuda ABD ve NATO ile, hatta batı ile köprülerin atılması olasılığını işleyen yorumcuların niyeti, Türkiye’nin batıya mahkumiyetini çarpıcı hale getirmek olarak okunmalıdır. Söz konusu mahkumiyet gerçektir ve düzen temsilcilerinin tüm pazarlıklarında asıl duvar burada dikilmektedir.Ancak mahkumiyetin yalnızca tek taraflı olarak tarif edilmesi yeterli olmayacaktır. Türkiye burjuva düzeni, soğuk savaş döneminin jeo-stratejik önem argümanını canlandırmak için en uygun ortamı yakaladığı sezgisiyle davranmaktadır.ABD’nin taahhüt ettiği miktarın azlığı/çokluğundan daha önemli nokta, Türkiye’nin bölgesel güç konumunu derinleştirme arzusudur. Bu açıdan...