Etiket: Reel Sosyalizm

KURULUŞU STALİN\'DEN ÖĞRENİRKEN - III

Sosyalizm uzun süredir dünya ölçeğinde bir çıkışsızlık yaşıyor. Buna paralel olarak hemen tüm komünist partileri (sadece komünist partiler değil; sosyalist, işçi ve sosyal demokrat partiler, devrimci demokrat ve ulusal kurtuluş hareketleri de) bu çıkışsızlıktan daha da vahim ve şiddetli bir krizle karşı karşıya. Tıkanmanın nedenleri, boyutları, tarihsel arka planı tartışılırken genellikle iki ana yöntem, özde aynı olan, tersyüz edilmiş iki ayrı söylem öne çıkıyor. Ya kriz yok sayılıyor yahut ta Marksizm-Leninizmin tüm değerleri, bilimsel, siyasi, etik hiçbir ölçüte ve önermeye ...

SOSYALİZM KOŞULLARINDA SİYASET AÇISINDAN

Sosyalizmin teorik onca sorunu varken "Stalin meselesi" üzerinde durmanın anlamı üzerine bir şeyler yazma ihtiyacı, "Sosyalist Kuruluşu Stalin'den Öğrenirken" başlıklı yazımın ikinci bölümünün bilgisayar kurbanı olmasından sonra ortaya çıktı. Genişleterek bir kitap çalışmasına dönüştürmeyi düşündüğüm bu yazıyı yeniden yazmaya başlarken (yeniden yazımın can sıkıcılığı içinde) konunun neden önemli olduğuna kısaca değinme ihtiyacı hissettim."Stalin döneminde şunlar oldu bunlar oldu" gibi laflar etmeyeceğim çünkü bunlar zaten yazının kapsamında... Stalin meselesini bugün hassas kılan şey, bu meselenin sosyalizm içi tartışmaların "bottle neck"i olma ...

Sosyalizmin iktisadından kastedilen en azından bu yazı kapsamında iktisadi uygulamalar ya da teknikler değil. Bu yazının konusu olan çerçeve yaşanmış sosyalist kuruluş deneyimleri söz konusu olduğunda ekonomik politikaların tekil siyasal kararların ele alındığı bir tarih incelemesi olmayacak. Tikel olarak ele alınan deneyim ancak kendi sınırlı tarihselliği içinde açıklanabilir. Kuramsal bir açılım denemesi ise yaşanmış olanın tarihselliği ile sınırlanmamış daha geniş bir tarihsel çerçeveye oturtulmak durumundadır. Bu çerçeve genel olarak kapitalizmden sosyalizme geçişin tarihselliğidir.Bu yazıda sosyalist ekonomi ya da sosyalist kuruluş ...

Tünelin ucundaki ışık... Sovyet deneyimini, insanlığın sosyalizme doğru uzanan serüvenindeki öncü kolu bu şekilde nitelemek pek yanlış olmaz. Bu deneyim ,bugün tüm parıltısıyla hem önümüzde hem de ardımızda. Bir yönüyle işçi sınıfının bundan sonraki mücadelelerinde yol gösterecek bir sınanmışlık başarı örneği var. Bu başarının sosyalist hareketin şu ana kadarki bu en önemli kazanımının henüz aşılmadığını da hatırlatmak gerekli: Dünya çapındaki bir projenin belli bir yerellikte yaşama geçirilmesi ve yıkımından sonra... Biraz burukluk hüzün biraz öfke şaşkınlık; ama yine de eskisinden ...

SOSYALİZM TARİHİNDEN PORTRELER

Bundan yaklaşık sekiz yıl önce Gelenek'te yer alan bir yazımda Garbaçov yönetiminin "Stalin döneminin kimi yaklaşım ve gözde uygulamalarına yönelik ciddi eleştiriler"de bulunmasının doğal olduğunu yazmış ve hemen eklemiştim: İpin ucu kaçmadığı sürece...Hekimoğlu, Cemal; Gelenek Kitap Dizisi no: 12, s.39, Kasım 1987. İpin ucu kaçtı; Stalin dönemine dair değerlendirmelerdeki akıl almaz nefret, sosyalizmin kazanımlarına, komünist ideallere dönük düşmanlığın bir uzantısı olarak dizginlerinden boşaldı.Stalin değerlendirmelerinde ipi tutabilmenin Stalin döneminin temel kazanımlarına sıkı sıkı sarılmadan mümkün olmadığı bir kez daha ortaya çıktı. ...

REEL SOSYALİZM ULUSAL SORUNU ÇÖZMÜŞTÜ...

 "....Geleceğin komünistlerin olduğunu engin bir ürküntüyle, bu bunaltıyla kabul etmiştim. -Ah ne yazık!- Demek pek de yanılmamışım... Onların kaba elleri, gönlümde apayrı bir yeri olan güzelim mermer heykellerin hepsini kırıp dökecek; onlar sanatın şairin öylesine tutkun olduğu fantastik oyuncaklarını ve oyun araçlarını paramparça edecekler; benim defne korularımı yerle bir edip, yerine patates ekecekler..." Aktaran, SSCB Sanat Tarihi Enstitüsü, Sosyalizm ve Kültür, Konuk Yayınları, Ağustos 1978, s. 10 Yukarıdaki alıntıyı sıradan bir anti-komünist değerlendirme olmaktan çıkaran şey, kuşkusuz sahibi, Marx'ın arkadaşlığını ...