Gelenek Sayı 20

Dizimizin elinizde bulunan 19. kitabının ana konusunu Türkiye solundan aydın tiplemeleri oluşturuyor. Bu ana konu çerçevesinde üç uzun yazımız yer alıyor. Üçünü de Gelenek imzasıyla yayınladığımız yazılarda sırasıyla üç Türk "aydını", Yalçın Küçük, Murat Belge ve Doğu Perinçek’in kariyerleri, teorik ve siyasi performansları değerlendirilmeye çalışılıyor. Bu yazılar üzerinde yalnızca ele aldıkları kişilerin özel ve ilgi çekici ayrıntıları açısından değil, Türkiye aydının genel çizgilerine ilişkin ipuçları vermeleri açısından da durulmasını diliyoruz.Ana konusunu bu üç isim çevresinde örülmesinde gözetilen kıstasları kısaca belirtmek istiyoruz. Türkiye solu 1980 sonrasında içine düştüğü suskunluktan ilk önce "sol aydın" olarak öne çıkan kimi isimlerle sıyrılmaya başlamıştı. Küçük,...

GELENEKTEN GELECEĞE

TÜRKİYE\'DEN DÜNYAYA

İdeoloji ve siyaset, Marksist teoriye ilişkin tartışmalarda özellikle ilgi toplayan alan haline geldi. Gramsci'nin "keşfedilmesi" ve Althusser'in çalışmaları, Avrupa'da tartışmaların odak noktasını oluşturdu. Siyaset ve ideoloji ile doğrudan bağlantılı bir üçüncüsünü, "kapitalist devlet"i de katınca, üstyapı olarak tanımlanan alan büyük ölçüde dolmuş oluyor. Devlete ilişkin tartışmalarda Miliband, Laclau, Poulantzas gibi isimler öne çıkıyor. Böylece, ayrıntılı üstyapı çözümlemeleri, Gramsci'nin ölümüyle Marksist teoride yitirir gibi olduğu yeri son 20-25 yılın çalışmaları ile yeniden bulmuşa benziyor.Türkiye'deki sol okurun bu birikimden büsbütün kopuk olduğunu söylemek mümkün değil. Üstyapının sözü edilen alanlarına ilişkin çalışmaların önemli bölümü, bu arada Gramsci'nin en canalıcı çalışmaları dilimize aktarılmış bulunuyor....

Devrim Perspektifi ve Faşizm Anti-faşist mücadeleyi tartışmak, devrim perspektifine ilişkin taktik ve stratejileri tartışmak anlamına geliyor. Bu tartışmaya devrimci-demorat determinizmin damgasını vurduğu bir mekanikliğe dikkat çekerek başlamak mümkün görünüyor. Şöylesi bir mekanizm: Saptanmış bir egemen devlet biçimine, belirli bir devrim tipi tekabül ettirmek. Gerçekte mekanizm bir kere başladı mi zincirleme uzar. Bir devrim belirli bir sosyo ekonomik gelişmişlik düzeyine, ve bu düzeyde verilecek savaşım da o düzeye uygun olduğu öngörülmüş bir mücadele biçimine bağlanır. Bu mekanizma içerisinde Türkiye, emperyalizmin üçüncü bunalım dönemine denk düşen, yarı-sömürge bir ülke olarak değerlendirilir. Gündemdeki devrimin içeriği emperyalizme karşı yürütülecek bir halk savaşıyla belirlenen bir...

Mao'nun ölümünün üzerinden 12 yıl geçti. Bu 12 yıl "Mao Zedung Düşüncesi"nin Çin'de terkedilmesine,  çeşitli ülkelerdeki Maocu akımların sahipsizlik içinde oradan oraya savrulmalarına sahne oldu. Bazıları sebatla ÇKP'de direnip Mao'nun yolundan sapılmadığını ispatlamaya çalışırken,  başkaları Arnavutluk Emek Partisi'ne "transfer" oldu; ikisinde de aradığını bulamayanlar ise bir taraftan eski vasilerine reddiyeler düzerken,  diğer yandan "Mao Zedung Düşüncesi"nin umutsuz savunuculuğuna soyundular.Çin,  bu yazının konusu değil. Kısaca söylenip geçilebilir: "Kültür Devrimi" arifesinde dünya devriminin lideri ve kalbi olduğu iddia edilen Çin'in bugün böyle bir iddiası kalmamıştır. Ne kendi gözünde,  ne de dünyanın gözünde. Çin bu iddianın gerektirdiği konumun çok gerilerine savrul muştur.Castro'ca "elleriyle...

Haziran ayında sol yayınlar arasına "teorik" ağırlıklı bir dergi daha katıldı. Sınıf Bilinci'nin ilk sayı sında bir çalışma "GELENEK'in Marksizmi: Stalinist Bir Sürekli Devrim Teorisi" başlığını, ve Sun gur Savran'ın imzasını taşıyor. Gelenek'de daha önce Hikmet Seçkinoğlu, Savran'ın bir konuşmasında "Gelenek'in Troçkist olmamasını çelişki saymasına" değinmiş, sözkonusu sataşmayı reddettikten sonra da, Troçkistlerin çelişki bulmakta oldukça yeteneksiz kaldıklarını belirtmişti Seçkinoğlu Hikmet; "Klasiklerde Devrim, iktidar ve Program Sorunu." Gelenek 15, Ankara Şubat 1988; s.75 Ben de buradan devam etmek istiyorum.Çelişki BulmakSavran'ın yeni yazısı, ana çıkar sayması ve sergilediği aynı yeteneksizlik açışından aslında yenilik taşımıyor. Söylenen, sonuç olarak, Gelenek'in ya sosyalist devrimciliği bırakıp...

İşçiler ve Toplum ile ilgili bir eleştiri yazısı yazmaya karar verdiğimde bunun, bir yazının eleştirisi ile sınırlı olmasını istemedim. Zorluk İşçiler ve Toplum'un yer yer Leninist terminoloji kullanması olarak belirdi. Aslında devrimci demokratların Marksizm ve sonra da Leninizmden etkilenmeleri, yeni karşılaşılan bir olgu değil. İşçiler ve Toplum’un diğerlerinden ayrılan yönü ,daha "teorik bir görünüm" sunmasıdır. Bu anlamda İşçiler ve Toplum'un hem kendisi hem de çeşitli yazıları ile hesaplaşmak, Leninist terminolojinin yer yer kullanılmasından kaynaklanan bulanıklıkların üstüne netleştirme amacı ile yürümek bu çalışmanın amacı. Bir analoji ile başlamak istiyorum. Plehanov, bilimsel sosyalizmin "devrimci demokrat" olarak nitelediği Narodnik, popülist harekeTten koptu. Kopmakla...