Etiket: Türkiye Siyasi Tarihi

Türkiye'nin gündemini uzun süredir işgal eden bir konu var: Seçim. Son seçimlerden itibaren burjuva partilerinin polemiklerinin başlıca konusu olan bu konu sosyalistlerin de gündemine girmiş durumda. Burjuva partilerinin yürüttüğü tartışmadan tabii ki çok farklı bir şekilde ve ilkesel düzeyde bazı tartışmalar sosyalistler arasında da sürüyor. Bunların pratik politikadaki etkisinden çok bazı uzun vadeli projelere yol açması bu tartışmanın kazanımı olacaktır.Burjuva partilerinin durumu bugün ibret verici bir hal almıştır. Ama bundan hareketle sıradan bir tepkinin bunlara karşıt bir yöne kanalize edilmesi ...

Şöyle bir bakıldığında ilginç bulmamak mümkün değil: Bulgaristan, Yunanistan, Suriye, Irak, İran ile Sovyetler Birliği Türkiye'nin komşuları ve Türkiye'nin hepsiyle sorunu var. Kara parçaları dışında ülkeyi çevreleyen denizlere baktığımızda, kirlenen suları ve tükenen balık nesilleriyle bunların bile Türkiye'ye dost oldukları herhalde söylenemez.Türkiye'nin ezeli ve edebi düşmanlarla kuşatılmış bir ülke olduğu tezi egemen söylemde öteden beri kendine özgü bir yer tutar. Kurulu düzenin artık iyiden içselleşmiş savunma refleksleri arasındadır bu. Gerekçe de oldukça basit sayılır: Dünya kapitalizminin birinci pek olmasa bile ...

Toplum yaşamındaki her altüst oluş, bir toplumsal hareketin her büyük yenilgisi ve durgunluktan sonra yeniden gelişmeye başlayan devrim mücadelesinin ivmesi yükselirken, tarihinin yeniden düşünülüp yeniden yazılmasına gerek vardır. İçinde yaşanılan toplumsal sistemin iyileştirilmesi devrim değil reformdur. Konumuz devrim değerlendirmesidir. Devrim için (bilinen tanımıyla) varolan sistemde üretim ilişkileri ve üretici güçlerin birarada bulunup yaşamasının olanaksız hale gelmesi, egemen sömürücü sınıfın yürütme komitesinin yani devletin (Marx) yönetemez duruma gelmesi; bunlara bağlı olarak nesnel koşullar gibi öznel etmenin de hazır olması gerekir. Bunu ...

Günümüzde sosyalizm adına devrim biçimi şu ya da bu biçimde irdeleniyor. Toplum, olay ve olgular bilimsel sosyalizm temelinden kalkarak irdelenmeli. Oysa, sosyalizm adına bu değerlendirmelerin çoğu mekanik ve basit türde olmakta. Tıpkı karanlıkta fili tanımak gibi. Sosyalistlerin çoğu yerel ulusal mücadele uğruna uluslararası mücadeleyi yadsıdıkları gibi, kendilerini sadece biçimde bağlı görüyorlar. Parça uğruna bütün feda edilmekte. Bu kısa yazımızda olanaklar ölçüsünde Türkiye devriminin niteliği ve durumunu irdelemeye çalışacağız.Toplumlar tarihinde büyük ayaklanmalar ve devrimler bir dönemin bitip yeni bir dönemin başladığını ...

Türkiye kapitalizmini konu alan hemen tüm çalışmalarda iki ana eksen öne çıktı. Bunlardan birincisi kaynak, ikincisi pazar sorunudur. Kaynak ve pazar sorunlarının bu denli öne çıkması, bir rastlantı ya da bu çalışmaların sahiplerinin öznel tercihlerinden kaynaklanmadı. Kaynak ve pazar ikilisi, karşılıklı belirleyicilik ilişkisi içinde sermaye birikiminin sürdürülmesinin temel unsurları olarak ele alınmalı. Başka bir deyişle, kaynak ve pazar sorunlarını çözemeyen bir kapitalist ülkede, sermaye birikiminin siyasal, ekonomik ve ideolojik alanlarda bunalımlara kapalı olabilmesi mümkün değil.Türkiye kapitalizminin bu anlamda kendine özgü ...

Sol hareketimizde 1960'ların ikinci yarısından itibaren, daha çok da 1970-80 arasında kullanılan bir kelime vardır: Kuyrukçuluk. Kastedilen çoğunlukla CHP'nin kuyruğuna takılmak oluyor. CHP solcularımız için ancak 1960 sonrasında kuyruğuna takılınabilecek hale geliyor; "ortanın solu" 1962'de doğuyor. Burada ayrıca kanıtlamaksızın, tek parti ve Demokrat Parti dönemlerinde kuyrukçuluğun değilse bile, kuyrukçuluk eleştirilerinin olmadığını, kimsenin kimseyi kuyrukçulukla eleştirmediğini belirtmek istiyorum. 1946 sonrasında solcularımız kendileri için oy istedikleri partiler kurabildiler. O dönem CHP henüz "desteklenebilir" bir parti değildi. TİP'nin 1960 öncesi sol partilerden bir ...

Türkiye siyasi tarihine baktığımızda hemen her iktidarın veya iktidara talip olan siyasi yapıların, farklı içerikle de olsa halkçılık ideolojisini ve söylemini kendi ideolojik çerçevelerinin dışında tutmadığını görebiliriz. Hatta halkçılığı, bir siyasal ideoloji şeklinde açıkça formüle etme zorunluluğu bile duymuşlardır diyebiliriz. Böyle bir sahiplenişte de dolaysız olarak bizzat sahiplenenin Türkiye nesnelliğini yorumlamadaki yöntemine ve temsilcisi olduğu sınıfsal çıkarlara bağlı olmuştur. Bu yüzden de halkçılık kavramı, her örgüt ve siyasal yapının ağzında ayrı bir form kazanmıştır. Hatta aynı siyaset, halkçılığı farklı zamanlarda ...

1960'lara kadarki gençlik hareketi, 60 sonrası ile karşılaştırıldığında belirgin farklılıklar gösterir.Tek parti döneminde "vatandaş"lar halk evlerinde, işçiler doğal üyesi oldukları tek sendikada, gençler ise tek partinin gençlik kolunda örgütlenirdi. 1930'larda düzenin oturma döneminin ürünü olarak doğan bu kurumlar, sonraki on yıllarda da Halk Partisi'nin önemli dayanakları oldu.Halk Partisi'nin gençlik kolları iç ve dış politikada hükümete destek olurlardı. Tan matbaasının basılması, "vatandaş Türkçe konuş" ve "Kıbrıs Türktür" kampanyaları örnek olarak sayılabilir.Demokrat Parti kurulduktan sonra Menderes, Halk Partisi'nin gençlik kollarını "Faşizan" olarak ...

68 patlaması çok sayıda ülkede eşzamanlı olarak ortaya çıktı. Geriye "68 kuşağı", "68 olayları" ya da "ayaklanması" gibi kavramlarla bezeli geniş bir tartışma literatürü bıraktı. Bu literatüre, hangi siyasal eğilimden olursa olsun toplumsal hareket üzerine düşünenlerin, ilgisiz kalmaları mümkün değil.68'e bakarken ilk planda fark edilenler: Hareketlenmenin etkilediği coğrafyanın içinde birbirinden oldukça farklı sayılabilecek ülkelerin varlığı; sorgulayıcı, eleştirel bir gençlik ve onun için de özellikle öğrenci gençliğin aktivizmiyle hareketliliğinin içinde özel bir konumda olması ve hareketlenen kesimlerin çoğu yerde farklı nedenlerden ...

Bir ara belirli bir parlama gösteren öğrenci hareketinde yaklaşık bir yıldır önemli bir düşüş gözleniyor. Bu düşüş kendisini, hem ülke genelinde hem de tek tek fakülteler düzeyinde gösteriyor. Öğrenci hareketi yaklaşık bir yıldır ülke düzeyinde eylem yapamadığı gibi, iller boyutundaki eylemler de eskisi kadar ses getirmemekte. Fakülteler düzeyine bakıldığında, derneklere yönelik öteden beri yüksek seyretmeyen ilginin de iyice düştüğü gözlemleniyor.Belirli bir olguyu ya da tarihsel dönemi bütün yönleriyle inceleyebilmek içir aradan belirli bir zaman diliminin geçmesi ve analiz nesnesinin belirli ...