Gelenek Sayı 7

Zeki Ökten'in Ses'i, 80 sonrası Türkiye toplumunun önemli bir gerçeğini perdeye aktarmayı deneyen ilk filmlerden birisi olma niteliğiyle, üzerinde durulması gereken bir sinema olayı. Ses'ten başka bu sürece farklı yaklaşımları içeren Şerif Ören’in Sen Türkülerini Söyle'si ve Sinan Çetin'in Prenses'i ile birlikte, 80 sonrası döneme ilişkin değerlendirmelere edebiyat alanından sonra sinema da katılmış oluyor.Aslında 80 sonrası döneme yönelik çalışmaların artışını, hem çok doğal hem de zorunlu sayılması gereken bir sürecin parçası olarak değerlendirmeliyiz. Çünkü her yeni dönem, geçmişe ilişkin "yeni" bir bakışla başlar. Her yeni dönem, yaşananların ışığında, tarihe mal olmuş, yakın (ve uzak) geçmişi "yeni" bir kalıba sokar. Yakın...

Gelenek dizisi, geçen 6. kitabıyla ilk cildini tamamlamış oluyor. Dizinin tüm kitaplarını elde edemeyenlere şöyle bir haberimiz var: Gelenek’in ilk altı kitabı yakında cilt halinde hazırlanmış olacak.Elinizdeki bu kitap ile 2. cilde başlamış oluyoruz. Bu kitabın ağırlıklı konusunu “Teoride ve Pratikte İşçi Sınıfı Hareketi” oluşturuyor. “Gelenek Gündemi”nin ilk bölümü, Türkiye’de işçi sınıfına çeşitli yaklaşımların genel bir özetini verip,  bu alandaki güncel tehlikelere işaret ediyor. Bu ana konuya ilişkin iki yazı daha var. Bunlardan Metin Çulhaoğlu’nun “İşçi Sınıfı: Neden ve Nasıl ?” başlıklı olanı, işçi sınıfına ve sınıf hareketine ilişkin olarak genel bir teorik çerçevinin ana hatlarını, tarihsel gelişim ışığında vermeye...

GÜNDEM

Saçak dergisi'nin 39. sayısı... İşte katkıda bulunanlardan birkaç isim: Doğu Perinçek, Helmut Schmidt, Milan Kundera... Birazdan değineceğiz. Derginin yazarlarından Mehmet Gündüz ise aynı sayıda bir "devrimci Marksizm”den söz ediyor. En başta hatırlatalım...Evet, Mehmet Gündüz Saçak dergisinin 39. sayısında "Zemin ve Gelenek Üzerine" üst başlıklı, "Varolan Düzenle Reel Sosyalizm Arasında Sıkışmak" adlı yazısında Zemin ve Gelenek' de cisimleşen iki uç saptıyor. Bu yazının Zemin'e ayrılan bölümü temel olarak bu dergiyi ilgilendiriyor. Kendi aralarındaki sorunlar. Gelenek Kitap Dizisi için söylenenler ise yanıtlanması gerekecek yoğunluk ve içerikte. Burada Mehmet Gündüz'ün izlediği sıra ile, hatta yeri geldiğinde satır satır, konumuz olan yazıyı ele almak...

Gelenek Dizisi elinizdeki kitap ile 7. ürününü vermiş oluyor. Diziye katkıda bulunmaya çalışan biri olarak, kasım ayından bu yana çıkartmış olduğumuz 6 kitabın “dostça” muhasebesini yapmak istiyorum. Bu, kesinlikle bir özeleştiri veya eksiklikleri ortaya dökme türünden bir girişim olmayacak. Önemli olan, Gelenek’in varlık nedenini hangi boşlukları doldurmaya çalıştığını bir kez daha vurgulamak ve bu boşlukları doldurmada ne gibi araçların ön plana çıktığını açıkça belirtmek.Nasıl Bir Boşluk?Diplomatik ilişkilerdeki protokolü gözünüzde canlandırın. Canlı-cansız her tür nesne, önceden belirlenmiş dekorun birer parçasıdırlar. Çevirmenler, bayraklar, birer bardak su... İşlevi olsun olmasın görüşmenin niteliğine veya konusuna göre “eksik olan” hemen kendisini belli eder. Fazlalıklar da......

İnsanlık 21. yüzyıl dönemecine yaklaşıyor. Teknolojik gelişmenin yaşama tanıttığı yenilikler, ilerisi için, umuttan çok korku ve kuşku üretmekte kullanılıyor giderek. Yaşarken, yaşadıklarını abartmaya hep meraklı olmuş insanoğlu, dünyasının görülmemiş ölçüde köklü bir değişim geçirdiğine inanıyor. Bu inançla, geçmişte yarattığı ve en büyük onuru olması gereken kimi ürünlere bile zaman zaman “aşılma” esprisi çerçevesinde küçümseyerek bakabiliyor.20.yüzyılın ve teknolojik devrimin yaşamımıza getirdikleri ne ölçüde büyütülürse büyütülsün, insanlığın daha iyi bir toplum, daha iyi bir düzen için verdiği uğraş, gene de, 19. yüzyılın o büyük sıçramasından, düşünsel alandaki yaratıcılığından kopup uzaklaşmış değil. Şöyle bir bakıldığında, toplumsal, kültürel, siyasal alanlarda günümüzün pek çok “yeni”liğini...

Her ne kadar şu sıralar kimse üzerine almak istemese de, geleneksel solun kendi içinde bir hesaplaşmayı zorunlu kılan çarpık, geri perspektiflerle yüklü ve meşgul olduğu ifade edildi, ediliyor. Gelenek kitap dizisinde bu zorunluluğun gerekçeleri ve tasviri bir çok çalışmada ele alındı. Bu konuda bkz. Gezgin Y. “Sosyal-Demokrasicilik: Eski Hastalık Yeniden Yaşanacak mı?” Gelenek Kitap Dizisi 2. Sayı Çulhaoğlu Metin, “Geleneksel Solun Anatomisine Doğru” Gelenek Kitap Dizisi 4.Sayı, Giritli Aydın-Uygur Cengiz, “Türkiye’de Geleneksel Sol”, a.g.d. 5.Sayı, Koçak Harun “Bugün, Yarın Ya Gelecek”, a.g.d. 6. Sayı. Bu hesaplaşma sadece siyasal etik açısından kimi günahların sergilenmesinden ibaret olmayıp, ideolojik yetersizliğin ve örgütsel tıkanıklıkların...

1. Dünya Savaşı ve uluslararası sosyalist hareketin savaşa ilişkin tavrı konusunda Türk okuru birçok bilgiye ulaşma şansına sahip bulunuyor. Bu bilgiler, önem taşıyor. II. Enternasyonal partilerinin sağ-reformist eğilimlerinin, savaşla birlikte sosyal-şovenizm ve militarizme dönüştüğü biliniyor. Bu dönüm noktasında uluslararası işçi ve sosyalist hareketinin ikiye bölündüğü, saflardan birini kuran Bolşeviklerin ulusları kendi içlerinde birleştiren savaş konjonktürünü, sınıflar arası iç savaşa çevirmeyi önerdikleri de biliniyor...Bu bilgilerin bir adım ilerisinde, yanılsamalar başlayabilir. Yıllar sonrasından bakıldığında varlığı saptanan iki saf, o yıllarda "saf "sayılıyor muydu? Avrupa solu, koskoca Çarlık Rusya'sında küçücük bir sosyalist grup olan Bolşeviklerin sesini işitebilir, kulağına çalınan sol söylemi ciddiye alabilir...