Gelenek Sayı 89

İP VE EMEP’İN YENİ ORTAK NOKTALARI

ÇÖZÜLÜŞE MEYİLLİ BİR CUMHURİYET

Lübnan Komünist Partisi Genel Sekreteri Haled Haddadeh, Heike Schrader tarafından Atina’da yapılan ve Almanya’da yayımlanan Junge Welt gazetesinin 23 Ağustos 2006 tarihli sayısında çıkan röportajda, İsrail’in son saldırılarına karşı ülkesinde yürütülen direnişi değerlendiriyordu. Gazetenin röportajla ilgili açıklamasında, seçim anketlerine göre Lübnan Komünist Partisi’nin halkın yaklaşık yüzde 9’unun desteğini aldığı, ancak seçim sistemi nedeniyle komünist adayların bugüne kadar parlamentoya giremedikleri belirtiliyordu...Medya, Lübnan’daki İsrailli saldırganlara yönelik direnişi her şeyden önce Hizbullah’a mal ediyor. Gerçekten böyle mi?Dini örgütler ve bu arada Hizbullah çok güçlü bir etkiye sahip. İsrail’in 1982 yılındaki işgaline karşı komünistlerin öncülüğünde gerçekleştirilen direnişten bu yana, dinsel çatışmaların ve iç savaşın...

ENTERNASYONALİST GÜNDEM: YENİ BİR ATILIM İÇİN...

Reel sosyalizmin çözülüş günlerinde kopan yaygaranın unutulması mümkün mü?“Yeni dünya düzeni” ve “tarihin sonu” deyimleri, zaten asla unutulamasınlar diye uydurulmuş olabilirdi yalnızca. Sosyalizm ve işçi sınıfı faktörünün her cephede, sosyal devlette,uluslararası hukukta, toplumsal örgütlülükte, Marksizmin bilimler üzerindeki, işçi sınıfı kimliğinin toplumsal ideolojilerdeki ağırlığında vb. yenilgiye uğraması ile, dünyamızın gerçekten de yeni bir düzene yelken açtığı doğrudur. Ancak “tarihin sonunun geldiği”, insanlığın nihai dengeyi yakaladığı fikrinin çok uyduruk bir tez olduğunun görülmesi için de fazla zaman geçmesi gerekmedi.Marksistler bu uydurukluğun görülmesini, sınıf mücadelesi yasasının üstüne yerleştirilen örtünün aralanıp gerçekleri yeniden çıplak bırakması olarak düşünebilirler. Karşı cephede ise tarihin akmaya, değişmeye nasıl...

Geçmişe dönük ilginin azalması ile aradan geçen zaman arasında doğrudan bir ilgi yok. Türkiye solu için de böyle. 10 Eylül 1920 Kongresinin üzerinden geçen bunca yıl Türkiye solunun kendi tarihine dönük ilgisinde bir azalmaya neden olmuyor. Ancak Türkiye solu doğumundan doksan yıla yakın zaman sonra bu ilgisini sağlıklı bir metodolojiye oturtmuş değil. Tarih bilinci ile özel bir ilişkisi olması gereken solun, kendi tarihinin bilinci konusunda aşamadığı sıkıntılar ciddi bir sorun oluşturmaktadır.İlginin “tarihçi”ye özgü olanı görece daha stabil olabilir, olmalıdır da. Üstelik 80-90 yıllık ve hele komünistlerinki gibi zor ve örtük koşullarda yaşanan bir sürece dair daha akademik bir araştırmanın üstlenmesi...

Engels diyor ki, Fransa’ da Sınıf Mücadeleleri için yazmış olduğu tartışmalı Önsöz’ de, “devrim hakkı, tek gerçek tarihsel haktır”. Devrimci mücadele üzerine bir araba dolusu söz söylemek olanaklıdır ancak pek azı Engels’ inki kadar özlü, onunki kadar ufuk açıcıdır. Bugün verdiğimiz mücadele, biraz da işçi sınıfının bu hakkı kullanmaya rıza göstermesi için değil midir?İstemekle olmuyor. Tarif çok ama konuyu kanımca en iyi özetleyen, Lenin’ in 1920 formülasyonudur: Sömürenle sömürülenleri aynı anda etkileyen bir bunalım olmaksızın bir devrimden söz edilemez.Türkiye böyle bir bunalıma mı gitmektedir?Türkiye’ de bunalım sözcüğünün içine yerleştirebileceğimiz gelişmelerin sayısındaki hızlı artış, bu soruya “hayır” demeyi güçleştiriyor. Zaten Türkiye’...

Başta yapımcıları olmak üzere kimsenin entelektüel düzeyiyle ilgili herhangi bir iddiaya sahip olmadığı Kurtlar Vadisi Irak filminde, işgalci güçlerin ABD’li “sivil” lideri, “çuval olayı”nın intikamını almak isteyen “kahramanımız” Polat Alemdar’a şunları söylüyordu:“Bütün kırmızı çizgilerinizi sildik... Irak’ta biz istemeden bir şey olmaz diyordunuz, oldu... 50 yıldır yardım ediyoruz... Donunuzun lastiğini bile bize borçlusunuz... Para isteyip duruyorsunuz... Asker vermiyor ama yine para istiyorsunuz... Size ihtiyacımız kalmadı artık... Siz 11 kişi için ülkenizin mahvına neden olursunuz...”Gerçekte kimin kime para verdiği ya da kaynak aktardığı ve son iddia bir yana, ABD-Türkiye ilişkileri konusunda ilginç bir betimleme... Ya Polat Alemdar’ın cevabı? Şu şekildeydi:“Ben politikacı, diplomat,...

Evet.Ve hayır.Emperyalizme karşı mücadelenin seyrine bağlı olarak “hayır” yanıtı verilebilecek.Şu soruyu da sorabiliriz: Emperyalist sistem, sosyalist sistem karşısında bir “zafer” mi kazanmıştı?Evet.Ve hayır.“Evet” yanıtının net olarak verilememesinin nedeni, sosyalist sistemin intihar etmiş olmasıdır.Savaş-yıkım-yağma-işbirlikçilik-devlet terörüyle bezenmiş, demokrasi-insan hakları-terör-işbirliği-yeniden inşa gibi kavramlarla süslenmiş yeni bir emperyalist saldırganlık dönemi yaşıyoruz. Militarist sömürgecilik olarak tarif edilebilir. İmparatorluk kavramlaştırması, direnişleri köle ayaklanmaları mertebesine indiriyor. Emperyalist güç merkezlerinin de bundan hoşlandığı açık; kullanılmaması gerekiyor. Direniş ve direnişçi, emperyalist medyada “insurgency” ve “insurgent”“Insurgency” kelimesi isyan, “insurgent” da asi, başkaldıran, kafa tutan olarak Türkçeye çevriliyor. kavramlarıyla karşılanıyor. Temelinde kapitalist sınıf çelişkilerinin bulunduğu, zorbalık mekanizmalarını güçlendirmiş bir sistem, yalnızca...

Türkiye solunun ve özelde TİP’in 1965-69 dönemindeki dış politika yaklaşımları üzerine tez çalışması hazırlayan yazar ve çevirmen Serpil Güvenç’le Kıbrıs politikaları hakkında konuştuk...Ortadoğu’daki son gelişmelerle birlikte Kıbrıs sorunu da bir kez daha gündemin üst sıralarına yükseldi. Sizden, tez çalışmanızdan hareketle, daha çok solun Kıbrıs sorununa bakışını değerlendirmenizi isteyeceğiz. Şöyle başlayalım dilerseniz: Kıbrıs sorunu gerçekten önemli mi? Halk ne kadar önem veriyor, sol açısından ne kadar önemli? Kıbrıs, coğrafi konumu açısından, daima emperyalist ülkelerin ilgisini çekmiş ve çekmeye devam edecek bir ada. Bu açıdan, Genişletilmiş Ortadoğu Projesi’nin uygulamaya geçirilme girişimlerinin bir parçası olduğunu düşündüğüm bölgedeki sıcak gelişmeler de göz önüne alınacak...