Gelenek Sayı 39

Son bir kaç yıldır, kapitalist sistemin içinde bulunduğu bunalımın derinleştiğini gösteren bir dizi ekonomik veriye rağmen, bunun "sol"un hanesine bir artı olarak geçmediği bir dönem yaşanmakta. Bunun başlıca nedeni reel sosyalist sistemin yaşadığı çözülüş ve sözü edilen bunalımın siyasi sonuçlarının gözlenememesi. Tabii ki bu iki sonuç birbiriyle oldukça ilişkili. Kapitalist ekonominin, problemli bir döneminde, sosyalist sistemin ortadan kalkmış olması, bunalımın "sol" bir çıkışa yönelmesini engellemektedir. Şu anda gözlenen, ekonomik tıkanıklığına rağmen "sağ"ın siyasi alanda daha da küstahlaştığıdır."Sosyal devlet" anlayışının terk edildiği, gelir dağılımının bozulduğu, piyasanın alabildiğine yüceltildiği bir dönemdir bu. Yeni Sağ'ın yükselişi adıyla da anılan bu dönem, Amerika'da Reagan...

Kimler tarafından ne zaman ve hangi gerekçelerle verildikleri pek bilinmeyen bazı yargılar toplumda çok tutulup benimsenebilirler. Örneğin takımını motive etme konusunda Türkiye'de Mustafa Denizli'nin eline su dökecek teknik adam olmadığını, artık futbolla ilgilenmeyenler bile duymuştur. Bedri Baykam'ın ressamlığını kimse bilmese bile, adamın "çağdaşlık simgesi" olduğunu cümle alem öğrenmiştir. ANAP'lı Bülent Akarcalı'nın tam tamına bir "batı Avrupa liberali" olduğunda basın hemfikirdir. Sorsanız, herkes "Türkiye'deki doğal güzelliklerin dünyanın başka hiçbir yerinde olmadığını" söyleyecektir. Bunun gibi daha onlarcası...Bunların bir bölümü, çok yaygın olarak benimsenmelerinin dışında gerçekten doğru da olabilir. Ama çoğunun birer galatı meşhur, yani hemen herkesçe inanılan ve benimsenen bir yanlış olması...

Siyasi mücadelenin kuralı böyle işliyor: Eğriliklere bakıp doğruluklar test ediliyor. Toyluklara bakıp doğruluklar test ediliyor. Toyluklara bakıp üzülünüyor. Cahilliklere bakıp gülünüyor...Sosyalist Parti'nin (SP) yayın organı Teori dergisinin Şubat ayında yayınlanan 26. sayısında Ender Helvacıoğlu'nun Sosyalizm Programı ile ilgili eleştiri yazısını "bu duygu ve düşüncelerle" okuduk. Helvacıoğlu, Sosyalizm Programı'nı "Avrupamerkezci üretici güçler teorisini savunmakla", "emperyalizm çağının temel özelliklerini kavrayamamakla", "ezen-ezilen ulus ayrımını ve anti-emperyalizm kavramını reddetmekle", "köylüye düşman olmakla", "çeşitli burjuva kesimleri arasında ayrım yapmamakla", "aşırı bir Troçkizme batmakla" eleştiriyor.Tüm diğerlerindeki anlayış kısırlığı bir yana, "çeşitli burjuva kesimleri arasında ayrım yapmama" eleştirisi üzerinde durmak gerekiyor. Eleştiri demetinin "yumuşak karnı" burası çünkü.Sosyalistlik...

Türk milliyetçiliğinin kişiliksiz yapısına sevinmek mi gerek?Faşist hareketin "kan kusturup" karşılığında "kan kustuğu" dönemlerdeki eğreti "milliyetçi kabarma"yı bir kenara bırakırsak, 60'lar sonrasında yaşanan tüm gündemlerde milliyetçilik bu ülkede korkak, entrikacı ve kaypak olmuştur.Milliyetçiliğin devlet eliyle beslenip kontrol edildiği onlarca ülke vardır. Ama devletin milliyetçilik tansiyonunu gün gün, saat saat belirlediği ve onu tam anlamıyla kendisine tâbi kıldığı Türkiye'den başka nerede görülmüştür?Bulgaristan'dan göç sırasında, Azerbaycan olaylarında, hatta Kürt ulusal kurtuluş hareketine karşı geliştirilen şoven tepkilerde nasıl bir milliyetçikle karşılaştınız?Son dönem futbol maçlarında 3-5 lümpen amigonun önderliğinde PKK ile anlamlı bir mücadele tarzı geliştirilerek 30-40 bin kişi hep bir ağızdan bir siyasal...

Renata Engelmann Almanya PDS (Partei Demokratischen Sozialisten-Demokratik Sosyalist Parti) içindeki Komünist Platfom'da yer alıyor. Alınan işçilerinin şu anki durumu hakkındaki gönüşlerini GELENEK'e anlattı.Şimdi, Demokratik Almanya standartlarına göre "vahşi kapitalizm"i ve onun ayrılmaz parçası işsizlik ve sefaleti yaşıyoruz.Onurlarına yedirememelerine rağmen pek çok (eski Demokratik Almanya vatandaşı) insan yardım derneklerine bağımlı ve yiyecek için para dilenir hale geldi. Sonuç olarak sefalet içinde yaşıyor.Onurlarına düşkünler, çünkü Demokratik Almanya'da ailelerinin ve kendilerinin ihtiyaçlarını kendi el emekleri ile sağlıyorlardı ve bundan mutluydular. Çalışmak her insanın hakkıdır ve Demokratik Almanya'da çalışmak isteyen herkes çalışırdı. "Yol verilme" sorunu hiç olmadı.Şu anda iş sahibi olan herkes sürekli işini...

MARKSİST DÜŞÜNCE VE SİYASAL PRATİK

DOLU DİZGİN MENŞEVİZME

SOSYALİST İDEOLOJİYİ ANLAMAK III

Sağlık sorunu ABD'nin en büyük sorunlarından birisidir. Bu konuda insanlar her gün ne anlama geldiği belirsiz, yoruma açık verilere boğulurlar. Basının kullandığı verilerin ana kaynağı ise ABD hükümetinin sağlık düzeyine yönelik çıkardığı raporlardır. Hükümet raporları basın aracılığıyla toplumu rahatça yönlendirebilmektedir.Amerikan hükümeti, ülkenin en önemli sağlık sorununun beyazlar ve siyahlar arasındaki farklılıktan kaynaklandığını ve çözümün de buradan geçtiğini belirtiyor. Raporlara göre, beyazlar için yaşam süresi 75.5 yıl iken, siyahlar için 69.5 yıl. Ölüm ve hastalanma oranları siyahlarda çok daha yüksek. 15 - 25 yaş arasındaki bir siyah gencin ölümü, Vietnam savaşı sırasında bir beyazın ölümüne eşit olasılıkta. Siyah bir aile, beyaz...

Önümüzdeki dönemde, sosyalist ideoloji ve dolayısıyla sosyalist hareketin de şekillenmesine damgasını vuracak ne tür temel ideolojik motiflerle karşılaşacağız? 60'lı yıllarda yaşanana benzer biçimde, mevcut tüm sorunların gerek sağ gerekse sol tarafından algılanışını belirleyen ya da en azından önemli oranlarda etkileyen, bir prizma olarak iş gören başat bir ideolojik motif çıkacak mı? Yoksa, sınıfsal ayrışmalara koşut olarak ideolojik motiflerde de ciddi farklılaşmalar beklenebilir mi?Rahatlıkla uzatılabilecek olan bu listedeki sorular, sosyalist hareketin geleceği ile ilgilenen herkes tarafından önemsenmek durumunda. Verilecek yanıtlar, marksizm-leninizmin Türkiye toprağında yeniden üretimine ilişkin önemli sonuçları da içerecektir. Ancak, şimdilik daha çok bizim gündemimizde yer işgal eden bu sorulardan...