Gelenek Sayı 5

Bu kitapta “Gelenek Gündemi”ne son ayların ilgi çekici tartışma konusu “türban”a değinerek başlıyoruz. Kimi sol çevreler başörtüsü konusunu da “sivil toplum” tartışmalarına kattıklarından, gerekli oldu böyle bir değinme. Gelenek özel olarak polemik yanlısı ve meraklısı bir dizi değil; ancak zaman zaman belirli eleştiri ya da sataşmalara yanıt vermek de zorunlu olabiliyor. “Gelenek Gündemi”nin sonunda böyle bir özel yanıt yer alıyor.Gelenek dizisinin çıkmış kitaplarında “geleneksel sol” olarak tanımlanan çizgiye bu kitapta daha yakından ve Türkiye deneyimi ışığında eğiliniyor. Aydın Giritli ve Cengiz Uygur’un ortak çalışması “Türkiye’de Geleneksel Sol: Yüzyıllık Rehavet”in konuya ilişkin olarak ortada duran kimi bulanıklıklara da son vereceğine inanıyoruz....

Gelenek Kitap Dizisi çıktığından bu yana bir gerçeği sürekli olarak vurguluyor: Türkiye sosyalist hareketi, siyasal bağımsızlığını teorik bağımsızlığı aracılığıyla güvence altına almadıkça "siyaset" üretmekte zorluk çekecek, görüş bildirme kaçınılmaz hale geldiğinde sinir bozucu gerilikteki yaklaşımlarla yetinmek zorunda kalacaktır. Kaçınılmaz görüş bildirme "görevlerimizden" biri olan seçimler, geleneksel mizah şölenimizdir.' Radyoda, dergilerde "halkımız askeri yönetimi onayladı" (1983), "SODEP, DYP ve RP'nin aldıkları oylar halkın memnuniyetsizliğinin göstergesidir" (1984), "demokrasi güçlerinin zaferi" (1986) gibi değerlendirmeler artık eleştirilmesi olanaksız bir komedinin parçası haline gelmiştir. Ancak hemen belirtelim. Bu komedi, yalnızca Türkiye solunun en efendice "sağ" olarak nitelendirebileceğimiz genel eğiliminden kaynaklanmamaktadır. Öznel yetersizliklerin yanı sıra nesnelliğin...

Gelenek dizisinin 4. kitabında yer alan “Geleneksel Solun Anatomisine Doğru” başlıklı çalışma ile elinizde bulunan bu yazı arasında örtüşen ilgi alanları ile paralel ve birbirini tamamlayan tezler var. Bu yazı, sözü edilen çalışmanın çizdiği çerçeveye sadık kalarak geleneksel solun yaşadığı sorunlara, bu kez Türkiye geleneksel solunun programatik özelliklerini öne çıkartarak yaklaşmayı deniyor.Hedef, sosyalizmin tarihini ve sorunlarını anlamaya dönük çabaların vazgeçilmez araçları olarak düşündüğümüz temel kavram ve kategorilerin netlikle algılanmasında bir ileri adım atmaktır. “Gelenek” ve “geleneksel sol” kavramları söz konusu olduğunda, bu netlik ayarının kusursuz olması gerekiyor. Elbette, sosyalizmin yarınının, bu kavramlarla nitelenen hareketlerin eylemleriyle yaratılacağına inandığımız için... Netliğin acil...

1980 sonrasında Türkiye'de bir restorasyon dönemi yaşandı. Bu restorasyon dönemine uygun aktörler ön plana çıktı. Hem sağda, hem "sol"da restorasyonun hakkını verenlere rastlandı. Bunlardan bir bölümü Türkiye'nin sol kültürünü şekillendirme uğraşına soyundular.Bunlar arasında( eksiltilibir dergi olmasına karşın) Yarın'ı sayan Yalçın Küçük'e hiç mi hiç katılmıyoruz.B tür değerlendirmeleri Sayın Küçük'ün "geleneksel sol" ile "devrimci demokratlar" arasında bir düzlem farkının bulunduğunu unutmaya başladığını gösteriyor. Ondan sonra, her şey bir yana, kesinlikle bir nesnelliğe oturan kimi kavramlar bu restorasyonunkilerle ikame edilmeye başlandı. Sosyalizm yerini "demokrasi "ye bırakırken, mücadelecilik "bilimsellik"e, toplumsallık "bireysel"e dönüşüverdi. Solcu kilise papazları yetiştirmeye yönelik olan bu operasyonun teorik uzantıları ortaya...

Son yıllarda oluşan sınırlar içinde Türkiye'de tarımı çeşitli açılardan incelemek, ardından bazı saptamalarda bulunmak, ister istemez toplumun frenleyici ideolojileriyle, hatta bunların kaynaklarıyla karşılaşmak gibi bir sonuca yol açmaktadır.Türkiye'nin Tarım Sayılarıİktisadi yapıda tarımın yeri üzerine işaret, belirleme ve akıl yürütmeyi denediğimizde, özellikle üretimin sektörel dağılımında, 1985 yılında (1986 fiyatlarıyla milyar TL.) tarımın toplam üretimin yüzde 14,9'unu gerçekleştirdiği, aynı işlevin sanayide yüzde 48,1 ile gerçekleştiği daha ilk adımda göze çarpıyor. Hizmetler sektörünün ağırlığı yüzde 37 ve ilerleyen zaman içinde bindelikli sayılarla düşürülmesi öngörülüyor. Aynı düşüşün yine bindelikli sayılarla ve tarım için de öngörüldüğünü, sanayide ise yüzde olarak artışlar beklendiğini, konuya girerken hatırlatalım.5.Beş...

80'li yılların sadece Türkiye için değil dünya için de önemli gelişmelere sahne olduğunu biliyoruz ve yaşıyoruz. Toplum bilimlerinde kullanılan içsel ve dışsal dinamik kategorilerinin gerçeklikte bu kadar yoğun iç içe ve birbirlerini etkilediği tarihsel kesit (salt çıplak gözle dahi) az bulunur. Bir anlamda küçülen dünya, hakim süreç ve odakların özelliklerini daha fazla yaşamaya başlıyor. Bu yazının konusuysa, yaşanan 80'ler perspektifinde, dünyanın ve Türkiye’nin yakın tarihine dair kimi hatırlatmalar yapmaktan ibaret. Okuyucunun yaşanan pratikten kalkarak, ilk bakışta dağınık gibi görünen bu olgular arasında iç bağlantıyı kurabileceği beklenilebilir.Önce 70'li yıllara dair bir hatırlatma. Bu yıllar tüm kapitalist dünya için yeni sınırların oluştuğu...