Gelenek Sayı 58

Sınıflar analizi marksizmin bir ülke toprağında yeniden üretiminde merkezi bir yere sahiptir. Kapitalist toplumsal formasyonun temel sınıflarının ne olduğu konusunda tartışmalı bir durum yoktur kuşkusuz. Ancak (kendi iç fraksiyonlarıyla birlikte) işçi sınıfı ve burjuvazinin dışında, gerek tarihsel olarak kapitalizmi önceleyen toplumsal formasyonların sürükleyip getirdiği sınıfların (köylülerin, zanaatkarların, tüccarların) gerekse kapitalist işleyişin yaratmakta olduğu yeni sınıfların (büyüyen hizmet sektörünün yarattığı yeni istihdam biçimlerinin ürünü olan “ücretli” kesimlerin) sınıflar analizinde nasıl ele alınacağı tartışmalı bir konudur. Genelde orta sınıflar ya da küçük burjuvazi adıyla anılan bu üçüncü sınıfın, kapsamı, tarihsel olarak daraldığı mı yoksa genişlediği mi, ideolojik olarak neyi temsil ettiği, siyasal...

ÜÇ KRİZ VE RESTORASYON:

TOPLUMSAL SONUÇLARIYLA

Yeni Dünya Düzeni’nde Türkiye’nin yeri ne olacak? Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri’nin dağılması, Türkiye için yeni bir umut kapısı açacak mı? Bunların son on yılın Türkiye gündemine en fazla giren sorular olduğunu söylersek yanlış yapmış olmayız. 1991 yılında eski Sovyetler’e bağlı Kafkasya ve Orta Asya cumhuriyetleri bağımsızlıklarını ilan ettiler. Bu yeni devletlerin, daha Sovyetler dağılmadan girilen kapitalistleşme yolunda devam edecekleri anlaşıldı. Sosyalizmin, kapitalizmin gerektirdiği anlamda ticari ve spekülatif “tilkilik”lerden uzak tutucu etkisi, kendini göstermeye başladı. Bu ülkeler, kapitalizme aşkın sosyalizm dene-yirminin ardından adeta ulusal bütünlüklerini yeni sağlamış, feodal toplum yapısından yeni yeni çıkmaya çalışan ülkeler gibi toy ve tüyü bitmemiş vaziyetteydi. Ya...

KAPİTALİZMİN SON MASALI:

Bu yazı sanatçı ve siyasetçi arasındaki gerilim üzerine kurulu değil. Böyle bir “gerilim” var elbette. Üstelik bu gerilim, bazılarının sandığı gibi tek başına, “birey”in toplumsal süreçlerde farklı konumlanış alanlarında bulunuyor olmasından kaynaklanmıyor. Sanatçı ve siyasetçi arasındaki gerilim, büyük ölçüde, sanat ve siyaset arasındaki gerilimin ürünü.Bu gerilimin ardındaki “bütünlük”, “etkileşim” ve “bağlar” da bu yazının merkezinde özel bir yer tutmuyor. “Sanat her zaman siyaset ile içiçe olmuştur” yaklaşımı, pek haz etmesem de, şimdilik yeterli gözüküyor.Denediğim, daha farklı bir şey. Her şeyden önce, genel olarak sanat değil de, onun özel bir kolu, müzik üzerinde durdum. Yine genel olarak siyaset değil de, devrimci...

1980 öncesini, 12 Eylül’ün önce militarist, sonra liberal karanlığını, ‘90’ların gericiliğini yaşayan devrimci kuşaklar, biri diğerinden çok farklı ruh hallerine kapıldılar, yola devam diyebilmek için farklı gerekçelere sahip oldular. Kimi dönem ülkenin kaderini değiştirmenin eşiğinde olduğumuza inanarak, sonraları yalnızca insan olmanın namusu adına, bazen marksizmin açıklama gücüne ikna olarak, başka kerelerde ise siyasal öfkeye dayanarak... Kendi payıma bugün içinde bulunduğumuz konjonktürün çok verimli olduğunu, sosyalizmin açılım kanallarının onyıllardan beri nesnellik tarafından hiç bu kadar desteklenmediğini düşünenlerdenim. Türkiye’de sosyalistlerin her biri geçerli, meşru ve anlamlı olabilen varlık gerekçelerini bugün net siyasal kazanım hedefleri olan stratejilerle bütünleştirmeleri gerekiyor.Siyasal strateji her zaman her...

Humeyni’nin danışmanları kendilerini “İslamın Troçkistleri” olarak tanımlarken “devrim ihracı” ve “ümmet” olgularını öne çıkarmak esas kaygılarıydı..RP, Kürt illerinde HADEP’in ardından ikinci bir siyasi güç haline gelirken, Kürt sorununun çözümünde “islamiyetin birleştiriciliği”ni işliyorlardı..1981 yılında yayınlanan ve İslam Konseyi imzasını taşıyan “İslami Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi”nde; “evrensel düzenin ancak evrensel bir inanca da-yanılarak yaratılabileceği ve insanların kardeşliği idealinin gerçekliğini İslam’da arayıp bulacağı” yer alıyordu..Taraflılaştırarak kapsamak ya da bir başka deyişle bölerek birleştirmek siyasetin temelidir. Daha doğrusu siyasette başarının en anlamlı ölçütlerinden birisidir.Dinci gericilik, ulusal ve evrensel düzeyde politika üretirken; önce karşıtlarını tanımlıyor, önceliklerini belirliyor, onlara karşı duruşunu belirli eksenler üzerine yerleştiriyor ve...