Etiket: İktisat / Sanayileşme / Kalkınma

MEMLEKETİN KUŞU BİTER Mİ? YA DA BİR \"KALKINAMAMA\" ÖRNEĞİ OLARAK

Özellikle 2001 yılında dünya ekonomisindeki durgunluk sonrasında Avrupa Birliği' nin ABD' nin emperyalist sistem içerisindeki hegemonik rolünü AB' ye devretmekte olduğu yolunda bir kanı ortaya çıktı. Bu kanının temel dayanağı ABD' nin yüksek cari açığına ek olarak bütçe açığının da artması, başka bir deyişle ABD' nin dış finansman ihtiyacının artık sürdürülemez bir seviyeye çıkmasıydı. Bu saptamayı takiben, doların aşırı değerli olduğu ve cari açığın sürdürülebilir bir seviyeye çekilmesi için doların değerinin düşürülmesi gerektiği eklenmekteydi. Ancak bu durumda yabancıların dolara olan ...

Giriş: Yoksulluk kavramı marksizme içkin mi?Yazıya başlarken sorulan bu soru kimseyi şaşırtmamalı; genel anlamda yanıtının "hayır" oluşu da… Nedeni ise birincisi, kavramın niteliğinde, ikincisi, marksizmin topluma bakış yönteminde gizli.İlkinden devam edecek olursak, yoksulluk, özü itibariyle bir göreliliği içerir. Toplumsal ölçekte yapılan üretim sonucu oluşan "toplumsal ürün" den tekil bireylerin aldığı pay, sahip olduğu büyüklüğe göre bireylerin "zengin" ya da "yoksul" olmasını belirler. Veri alınan üretim değil, bölüşüm sürecidir. "Gelir çizgisi" nereden çekilirse çekilsin, altta ve üstte kalanlar kendi içlerinde, bağımsız ...

 Kapitalizmin üniversitelerinde Marx’a pek çok değişik sıfat atfediliyor: Sosyolog, filozof, siyaset bilimci, iktisatçı... Marksizmin bu sıfatlardan sadece herhangi biriyle tanımlanabilecek bir düşünürün ürünlerine indirgenemeyeceği onu az da olsa tanıyan herkesin malumudur. Marksizmin akademide nasıl parçalara ayrıldığı bir tarafa, bu sıraladığımız sıfatlarla yapılan tanımlardan en cılızının sonuncusu, yani “iktisatçı Marx” olduğuna dikkat çekelim. Akademi Marx’ı parçalara ayırırken en çok ona iktisatçı kimliği yakıştırmakta zorluk çekmektedir. Bu, Marksizmin diğer alanlarda daha kolay düzen içileştirilebildiği anlamında yorumlanmamalı; Marksizmin felsefesiyle, toplum çözümlemesiyle ve ekonomi ...

Bugün, dünyanın neresinde olursa olsun komünistlerin önünde duran görevlerin başka tarihsel dönemlere göre daha güç ve karmaşık olduğunu kabul ederek başlamak gerekiyor.Söylenen, ilk bakışta, öteden beri vurguladığımız belirli gerçeklere ters düştüğü izlenimi verebilir. Öyle ya, sosyalizm alternatifinin zorlayıcılığından kurtulan kapitalizm kendi çıplak yüzünü artık daha pervasızca sergilemiyor muydu? Son on yılda birbiri ardına patlak veren krizler uluslararası sistemin ve ülke ekonomilerinin ne kadar kırılgan olduğunu ortaya koymamış mıydı? Milyonlarca insan piyasa fetişizmi adına açlığa ve yoksulluğa itilmiyor muydu? Emperyalist saldırganlığın, ...

Komplo teorisi meraklılarının SARS virüsü konusunda ne söyleyeceğini tahmin etmek hiç de zor değildi: Söz konusu virüs başta Çin olmak üzere Uzakdoğu Asya ülkelerinin hızlı yükselişini durdurmak ve böylece dünya liderliği konusunda kendisine rakip olmalarını önlemek isteyen ABD tarafından geliştirilmişti. Bu virüsün yalnızca “sarı ırk”ı etkilediğini iddia edenler bile çıktı...Çin dahil olmak üzere Uzakdoğu Asya ülkelerinin hızlı büyümesinin ardındaki en önemli etkenlerden birinin ABD şirketlerinin bu ülkelerdeki yatırımları olması komplo teorisi meraklıları tarafından en azından SARS virüsüne ilişkin olarak pek ...

Emperyalizm ve savaş ile ilgili panel, seminer ya da söyleşilerde ısrarla gelen bir soru var: Emperyalist ülkeler arasında yeni bir savaşın patlak vermesi olası mı?Hayır, derseniz, emperyalistler arasındaki çelişkilerin zayıfladığı ve sarsılması hiç kolay olmayan bir egemenlik sisteminin kurulduğu tezini desteklemiş olursunuz. Dahası, “Emperyalizmin militarist yanının zayıfladığını söyleyebilir miyiz?” ya da “Emperyalistler arası paylaşım mücadelesi önemini yitirmiş midir?” türünden yeni sorularla karşılaşırsınız.Evet, derseniz, “ne zaman” sorusuyla karşılaşacağınız kesindir. Kısa vadede çıkabileceğini iddia edemeyeceğinize göre, “orta ya da uzun vadede” türü ...

REEL SOSYALİZM VE EKONOMİ

Kapitalizmde bireyleri, örgütleri, toplumları eğiten, ilerlemeyi sağlayan temel dinamik piyasadır. Neyin iyi, neyin kötü olduğuna piyasa karar verir. Kötü yönetilen şirketlerin değeri düşer ve o şirketi daha iyi yönetebilecek birileri satın alır. Hata yapan kapitalistler iflas eder. Hata yapan emekçiler işlerini kaybeder, aç kalır veya ölür. Böylece, hem bireyler hem de toplum daha verimli olmayı öğrenir.Sosyalist ekonomi ise piyasanın doğal seleksiyonuna değil insanın kolektif aklına ve toplumsal örgütlenmeye dayanır. Sosyalist planlama yanılgılar, hatalar, eksikliklerden ders alarak yoluna devam eder. Planlamanın ...

Sanayisiz bir kapitalizm olabilir mi? Bu yazı, en özet ifadeyle bu soruya yanıt arayacak. "Postendüstriyel toplum tezi", sanayisiz bir kapitalizmin varolabileceğini öne sürmekte ve en azından kapitalist hiyerarşinin en tepesindeki ülkelerde sanayi üretimin ve istihdamının giderek düşmesini buna kanıt olarak göstermektedir. Yani postendüstriyel toplum tezine göre kapitalizmin giderek sanayisizleşmesi, tıpkı küreselleşme süreci gibi kaçınılmaz bir gelişmedir. Aynı yaklaşım, sanayileşme ya da daha geniş anlamda kalkınma kavramlarının 20. yüzyılın son çeyreği itibarıyla gündemden düşmüş olduğunu ya da en azından bu ikisi ...