Etiket: Kültür / Sanat / Bilim / Çevre

Türkiye, Türkiye işçi sınıfı ve kısmen Türk solu, 12 Eylül’ün siyasi zorunun ardından gelen ve son 10 yıllık süreçte etkisini siyaset dışı alanlarda da güçlendiren bir kuşatmayla karşı karşıya. Düzenin kültürel-ideolojik üretimi, sol siyasal üretim üzerinde baskı kuruyor. Siyasal zorun baskısı, ideolojik baskıyla destekleniyor. Sol rüzgarların esmesine müsait bir dönemde bile bir tür iklim baskısı oluşturuluyor. Sol rüzgar esebilir ama liberal iklimin ılıman havasını bozmadan fırtınaya dönüşmeden deniyor.Hava belki dönebiliyor ama yelin işçiden esmeyeceği dikte ediliyor.Peki, ideolojik iklim, siyaset üzerinde ...

1998 yılı, siyasal ve ekonomik eleştiri açısından halen paha biçilmez değerde bir metin olan Komünist Manifesto’nun 150. yıldönümüne işaret etmektedir. Marx ve Engels sömürünün etki alanlarının artık yalnızca yerel mekanlara atfedilemeyeceğinden hareketle, kapitalizmin küresel genişlemesi ve sömürünün küresel karakteri arasındaki ilişkiyi kurmaktadır. Bunun sonucu olarak Manifesto, adaletsizliğin çeşitli biçimlerine karşı mücadele etmek amacıyla uluslararası bir gücün oluşturulması çağrısında bulunmaktadır. İnsan hakları hareketinin Marx ve Engels’ten esinlenmemiş olma olasılığına karşın, bu hareket de baskı ve zulümün küresel boyutunu tanımakta ve yaygın ...

I.İnsan hakları kavramının ana hatları, kutsanmış düzenliliği alaşağı eden modern dünyanın temellerinin atıldığı yüzyılda, burjuvazinin kapitalist üretim ilişkilerini ulus devlet ölçeğinde iktidara taşıma mücadelesi verdiği süreçte çizilmiştir. Kavramın çıkış noktası olan doğal hukuk öğretisinin tarihi, antik dönemin Yunan-Stoacılığı’na dek uzanmakla birlikte, bu doktrinin bireyi bir “hak öznesi” olarak görmesi için “Kutsal Kilise”nin mutlak hegemonyasının sona erdirilmesini beklemek gerekmiştir. Gerek Greko-Roman felsefesinin gerekse Hıristiyanlık öğretisinin ben yapım Politik felsefesini bilgi/iktidar iliskilerini açıklamak üzerine kuran Michel Foucault’un, en mikro düzey olan insan ...

Bu yazı sanatçı ve siyasetçi arasındaki gerilim üzerine kurulu değil. Böyle bir “gerilim” var elbette. Üstelik bu gerilim, bazılarının sandığı gibi tek başına, “birey”in toplumsal süreçlerde farklı konumlanış alanlarında bulunuyor olmasından kaynaklanmıyor. Sanatçı ve siyasetçi arasındaki gerilim, büyük ölçüde, sanat ve siyaset arasındaki gerilimin ürünü.Bu gerilimin ardındaki “bütünlük”, “etkileşim” ve “bağlar” da bu yazının merkezinde özel bir yer tutmuyor. “Sanat her zaman siyaset ile içiçe olmuştur” yaklaşımı, pek haz etmesem de, şimdilik yeterli gözüküyor.Denediğim, daha farklı bir şey. Her şeyden ...

Türkiye toplumunun dinamik yapısını, nasıl hızla değiştiğini bilmiyor olamazsınız. "Global değişim rüzgarı" yıllardır öyle bir üfürüp duruyor ki, "değişen dünyada yerini alan Türkiye" klişesiyle başlayan bir seslenişe muhakkak denk gelmişsinizdir. Politikacısıyla medyası başta olmak üzere ideolojik seslenme kabiliyeti bulunan bütün düzen güçlerinin amentüleri arasında "sosyalizm artık öldü"yle birlikte ilk sıraya yerleşen "değişim''in, ne olduğunu ise bilen yok. Çünkü ortada herhangi bir bilgi yok. Değişimi anlatırken, genç nüfusa sahip olma, hızlı kentleşme türünden olgulara anıştırmalarda bulunulsa da, "gerçeğin bilgisi''ne yaslanmaktan çok ...

Gelenek'in daha önceki sayılarında ve hemen tüm yayın organlarımızda, düzenin, siyasal üstyapı kurumlarının merkezine oturması öngörülen burjuva partilerinin bıraktığı boşluğu, devletin içindeki ve/veya desteğindeki diğer güç ve ideoloji örgütlenmeleriyle (medya, kontr-gerilla vs.) doldurmaya çalıştığını vurgulamıştık Gelenek; "Krizde Restorasyon Uğrağı",Gelenek 54, Mayıs 1997, s. 3. .Bugün gerek krizin çeşitli boyutlarında (özelleştirmeler, parlamenter demokrasinin temsil krizi vs.) gerekse restorasyon uğrağında, burjuvazinin, kendi sesini duyuran medyanın desteğine ihtiyacı vardır. Öyle ki medya zaman zaman "burjuva özne"nin yokluğunu hissettirmemek üzere, "özne''liğe soyunabilmektedir. Medyanın, kapitalist ...

Postmodernizm tartışmaları Türkiye'de özellikle 1990'lı yılların başında popülarite kazandı. Batıda "moda" olan her akımı sorgusuz sualsiz ithal eden Türkiye aydını, bu tartışmalara yeni bir şey eklemekten çok varolanı anlamaya ve güzelce ambalajlayıp anlatmaya çalışır. Batı'daki yüklü külliyata karşın Türkiye'deki tartışmalar daha çok çevrilen kitapların üzerinden yol alır.'90'lardaki bu "moda" da geniş kesimler tarafından ucundan bucağından çekiştirilerek her mezeye sos olarak kullanılmaya çalışıldı. Pek haksızlık etmemek de gerekiyor, çünkü postmodernizm temel olarak bütünlüksüz, sistematiği olmayan, nedensellikten uzak bir kayganlığı barındırıyor. Örneğin, ...

Belki de geçiyor! Bugüne kadar yaptıklarımızı "savunma" ya da "direniş" hanesine yazmak, en azından kısmen, haksızlık içerebilir. İçersin! Kapitalizmin bugünkü çürümüşlüğünü ve yaşadığımız ortaçağı aratmayan karanlığı hesaba kattığımızda, yapmamız gerekenlerin, yapabilecek olduklarımızın pek azını yaptığımızı kabul etmek zorundayız.Ortaçağı ortaçağ yapan, aydınlanma dönemi ve Fransız Devrimi'ydı. Ortaçağın Avrupalı insanı, karanlık bir dönemden geçtiğinin farkında değildi.Rönesansçıları, reformcuları ve aydınlanmacı aydınlan ortaçağın sıradan insanı davet etmedi. Aydınlanma dönemi, aydınlanmak gibi bir ihtiyaç hissetmeyen kitlelere rağmen ve onlara karşı yürütülen mücadeleyle aydınlanma dönemi oldu.Aslında, ...

SOSYALİZM TARİHİNDEN PORTRELER

Bu topraklarda sosyalizmin boy atamayışını "işçi sınıfı kültürü"nün yokluğuna bağlayanlar olduğuna oldukça sık tanık olmaya başladık. Yine benzer bir biçimde, bu ülkede felsefe birikiminin olmayışı ya da yetersizliği; sanatın, bilimin, estetiğin "geri" oluşu da devrimin sürekli "bir başka bahara" ertelenmesinin (yegâne) sorumlusu olarak gösteriliyor...Somut durumun somut tahlilini yapmaya çalışarak sınıf savaşımında işçi sınıfından yana saf tutanlara; yani Türkiye Sosyalist Devrimi'nin gerçekleşmesi için bu toprağın bağrında neler taşıdığını anlamaya çalışıp, başka nelere gereksinim duyduğunu, nelerinse ayıklanmak zorunda olduğunu ortaya koymaya çalışanlara ...