Gelenek Sayı 39

DOLU DİZGİN MENŞEVİZME

SOSYALİST İDEOLOJİYİ ANLAMAK III

Sağlık sorunu ABD'nin en büyük sorunlarından birisidir. Bu konuda insanlar her gün ne anlama geldiği belirsiz, yoruma açık verilere boğulurlar. Basının kullandığı verilerin ana kaynağı ise ABD hükümetinin sağlık düzeyine yönelik çıkardığı raporlardır. Hükümet raporları basın aracılığıyla toplumu rahatça yönlendirebilmektedir.Amerikan hükümeti, ülkenin en önemli sağlık sorununun beyazlar ve siyahlar arasındaki farklılıktan kaynaklandığını ve çözümün de buradan geçtiğini belirtiyor. Raporlara göre, beyazlar için yaşam süresi 75.5 yıl iken, siyahlar için 69.5 yıl. Ölüm ve hastalanma oranları siyahlarda çok daha yüksek. 15 - 25 yaş arasındaki bir siyah gencin ölümü, Vietnam savaşı sırasında bir beyazın ölümüne eşit olasılıkta. Siyah bir aile, beyaz...

Önümüzdeki dönemde, sosyalist ideoloji ve dolayısıyla sosyalist hareketin de şekillenmesine damgasını vuracak ne tür temel ideolojik motiflerle karşılaşacağız? 60'lı yıllarda yaşanana benzer biçimde, mevcut tüm sorunların gerek sağ gerekse sol tarafından algılanışını belirleyen ya da en azından önemli oranlarda etkileyen, bir prizma olarak iş gören başat bir ideolojik motif çıkacak mı? Yoksa, sınıfsal ayrışmalara koşut olarak ideolojik motiflerde de ciddi farklılaşmalar beklenebilir mi?Rahatlıkla uzatılabilecek olan bu listedeki sorular, sosyalist hareketin geleceği ile ilgilenen herkes tarafından önemsenmek durumunda. Verilecek yanıtlar, marksizm-leninizmin Türkiye toprağında yeniden üretimine ilişkin önemli sonuçları da içerecektir. Ancak, şimdilik daha çok bizim gündemimizde yer işgal eden bu sorulardan...

IReel sosyalizmin çözülüşü sürecinin önünü açan politikaların kökenlerini incelemeye iki küçük yöntemsel uyarıyla başlamak istiyorum. Bunların ilki köken sözcüğünün çağrıştırabileceği bir yanlış düşünceyle ilgili.Bir toplumun bugün geçiriyor olduğu değişimlerin kökenlerinin dünde aranışı, çokça görülen yaygın bir yaklaşımdır. İdeolojik boyut bir yana bırakılsa bile, söz konusu yaklaşımın doğal bir biçimde doğru olduğu öne sürülebilir. Ne de olsa tartışılan, herşeyden önce, belirli ve tek birşeyin, toplumun, evrim çizgisidir. Oysa bu sav, özellikle incelemenin konusu olan nesnenin, toplumun evrimini yalıtık bir süreç gibi gördüğü için, yanlıştır. Ben, reel sosyalizmin çözülüşünü yalnızca dünle açıklayan yorumları çok yanıltıcı buluyorum. Bugünün bunalım dinamikleri, kendi içlerinde önemli,...

İDEOLOJİ VE POLİTİKA

Sosyalizm Programı taslağının ulusal sorun konusunda "Ulusların ayrı devlet kurma hakkı dahil, kendi geleceklerini belirleme hakkı yasalar ve toplumsal araçlarla güvenceye alınır" görüşünde olduğu biliniyor.Kurtuluş dergisinin Mart 1992 sayısında Sosyalizm Programı'nın eleştirisi yayınlandı. Erdal Kara imzalı yazının "Sosyalşoven taslak" başlıklı bölümünde program taslağının yukarıda alıntılanan görüşü aynen şöyle eleştirildi:"Ulusların ayrı devlet kurma hakkı dahil'miş. Sanki 'hariç'olabilirmiş gibi. 'Ulusların Kendi Kaderlerini Tayin Hakkının Tanınması' 'AYRI DEVLET KURMA HAKKININ TANINMASI' demektir. Bundan başka hiçbir anlama gelmez. Ezilen ulus devrimcileri ise bu hakkı istedikleri gibi kullanırlar. Ezen ulus devrimcilerinin bu hakkı 'TANIMALARI'ndan bahsedilebilir. 'Tanıma' da 'ayrı devlet kurma hakkı dahil' gibi bir safsatayla...

Son on yılda edebiyat alanında -belki bir ölçüde şiir ve edebiyatın diğer alanlarından unutulmuş ve umulmadık birkaç örnek hariç tutulacak olursa- iş için ya da salt tanımak amacıyla diyemeyeceğiniz, gerçekten zevk alarak okuduğunuz, içinde yaşadığımız dünyaya, Türkiye'ye, ileriye doğru kendine yol açmaya çalışan bireye dair bir şeyler bulduğunuz ve bu anlamda kendinizi kelimenin gerçek anlamında teslim ettiğiniz "ufuk açıcı" yanlar taşıyan, nitelikli yeni edebi eserlerle karşılaştınız mı? Yoksa cinselliğin ve metinsel oyun anlayışının hakim olduğu edebiyat ürünleri ve genelde kitapla, daha çok fon müziği türünden raflarda duran ev dekorasyonunun bir parçası olarak mı karşılaştınız? Bu olumsuz değerlendirmenin hakkını yediği yazarlar...

DİRENEN KOMÜNİSTLERE, KOMÜNİSTLER VE ANTİ-EMPEİYALİSTLER ARASI İLETİŞİMİN ULUSLARARASI ÇERÇEVESİNİ OLUŞTURMAK İÇİN

"Yarınlardan koparıp almalıdır mutluluğu insanŞu yaşamda en kolay iştir ölmekAsıl güç olan yepyeni bir yaşama başlamak"- MayokovskiKültür ve sanatın tarihsel-toplumsal açıdan ve daha özelde politikayla ilişkisi içerisinde değerlendirilmesine yönelik çalışmalar son zamanlarda çiçek açan edebiyat dergiciliğini ve bunların çoğunlukla apolitiklikten anti-politikliğe doğru giden eğilimlerini bir kenara bırakırsak, Türkiye solunun da ilgi alanı dahilinde. Ancak konu genellikle "öylesine bir değini" düzeyinde algılanarak geçiştiriliyor. Bu yazı konu üzerine derin bir inceleme olmayı hedeflememekle birlikte, hem "biraz daha kapsayıcı bir değini" olma iddiasıyla hem de bir ölçüde bu iddiayı da koşullayacak biçimde beynimizi iğdiş eden günümüz "kültür"üne reddiye düzmek gibi bir zorunluluğumuz olduğu...